چکیده:
خانواده و موضوعات مرتبط با آن یکی از مسائل جامعه کنونی است. قانون و نظام قانونگذاری را میتوان ابزار مهمی جهت تسلط بر این حوزه بهشمار آورد. هدف حقیق حاضر شناسایی گفتمانهای مسلط خانواده در مجالس قانونگذاری دوره پهلوی دوم و تحلیل آنهاست. بهاینمنظور، مذاکرههای نمایندگان مجلس بیستویکم و بیستوسومبا روش تحلیل گفتمان بررسی شده و چشمانداز نظری آن برمبنای نظریههای عاملیت-ساختار، نظام کنش، بازنمایی و جهانیشدن تدوین شدهاست. نتایج حاکی است با توجه به ساختارهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، در مجلس بیستویکم«گفتمان اعتدالگرایی سنتی» از دیالکتیک گفتمان مسلط سطح فرهنگی (سنتگرایی اصولگرا) و گفتمان مسلط سطح سیاسی (نوگرا) بهوجود آمده و در مجلس بیستوسوم «گفتمان نوگرای اصلاحطلب»، با حمایت قوی گفتمان مسلط سطح سیاسی (نوگرای رادیکال) و نادیدهگرفتن گفتمان قدرتمند سطح فرهنگی (سنتگرای اصولگرا)، به گفتمان مسلط مجلس تبدیل شدهاست.
خلاصه ماشینی:
اگر گفتمان را نظام بازنمایی ، شیوه ای خاص برای سخن گفتن درباب جهان و فهم آن در درون اپیستمه در نظر بگیریم (یورگنسن و فیلیپس ، ١٣٨٩: ٨٨؛ آقاگل زاده ، ١٣٩٤ : ٣٩-٤٠)، خانواده و زن به منزلۀ دو عنصر به هم تنیده در جامعۀ سنتی ایران ، هم زمان با انقلاب مشروطه ، ________________________________________________________ 1 Problematic 2 Thraumatic ٨ به مثابۀ سوژه ای مسأله مند و غامض ، وارد گفتمان سیاسی شدند و تراکمی از گفتارها، گزاره ها و نظریه ها را حول خود شکل دادند.
با عنایت به مباحث پیش گفته ، دو سؤال اصلی تحقیق حاضر این گونه شکل می گیرند که ازمنظر جامعه شناسی و براساس مذاکرات مجالس قانون گذاری ایران ( از١٣٢٠ تا ١٣٥٧) کدام گفتمان ها بر حوزٔە خانواده مسلط بوده اند، و تغییر گفتمان های خانواده در مجالس قانون گذاری ایران از ١٣٢٠ تا ١٣٥٧ چرا و چگونه صورت گرفته است ؟ ازآنجاکه تاریخ تقنینی هفتادسال اخیر ایران در حوزٔە خانواده و زنان شاهد تغییرات بسیاری ، ازجمله تصویب قوانین حمایت از خانواده در سال ١٣٤٦ (مجلس بیست ویکم شورای ملی )، انقلاب سفید و حق رأی زنان در سال ١٣٤١، تجدیدنظر در قانون حمایت از خانواده در سال ١٣٥٣ (مجلس بیست وسوم شورای ملی )، همچنین اولین قانون ملغی شده بعد از انقلاب اسلامی ، «قانون حمایت از زنان و خانواده » و دیگر قوانین مربوط به زنان ، مصوب دورٔە پهلوی بوده است ، به نظر می رسد مذاکره ها و بحث های حول این قوانین و مطالعۀ اسناد مربوط به اوضاع اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی هم عصر این مذاکره ها (قبل از انقلاب ) برای پاسخ به سؤالات تحقیق مناسب باشند.