چکیده:
نگرش به طلاق همچون آیینهای است که اوضاع فرهنگی و اجتماعی جامعه را بازتاب میدهد. این موضوع میتواند در کاهش کیفیت زندگی زناشویی و احتمال بروز طلاق در زندگی همسران نقش موثری داشته باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر، فراتحلیل مطالعات انجامشده دربارة نگرش به طلاق و نیز تبیین عوامل موثر بر این نگرش است. پژوهش حاضر از روش فراتحلیل کیفی بهره میجوید. بدینمنظور، کلیه مطالعات انجامشده درقالب پایاننامه، مقالة علمی و طرح پژوهشی در طی سالهای 1382 تا 1394، که درمجموع، پس از بررسی، چهارده اثر برآورد شد، با بیشترین ارتباط محتوایی با موضوع تحقیق انتخاب و بهصورت تمامشماری مطالعه، فیشبرداری و تحلیل شدند. یافتههای این مطالعه نشان میدهد که سطح بالای تحصیلات، استفاده از اینترنت و داشتن ماهواره، طبقة اجتماعی سطح بالا، تفاوتهای اجتماعی و فرهنگی همسران، تعارض در خانواده، کمرنگشدن نقش اقتصادی مرد و کوچکشدن ابعاد خانواده، ازجمله عوامل موثر در نگرش مثبت به طلاق هستند. عواملی مثل پایبندی به مذهب، سنتگرایی، پرهیز جنسی، رضایت زناشویی، نبودن طلاق در خانواده، و سرمایة اجتماعی در ایجاد نگرش منفی به طلاق موثرند. نگرش مثبت به طلاق، روند نسبتا فزاینده و روبه رشدی را نشان میدهد. این روند محصول تسلط فردگرایی و لیبرالیسم، کاهش کنترلهای نهادی، غلبة ارزشهای فوقمادی، سبک زندگی مدرن، ورود زنان به بازار کار و عدم تعادل هزینهـفایدة ازدواج است. درمجموع، بهنظر نمیرسد میزان روبهرشد طلاق و نگرش مساعد به آن، نشاندهندة ناخرسندی عمیق از نفس ازدواج باشد، بلکه نشانة عزم راسختر برای تبدیل ازدواج به رابطهای پرثمر و رضایتبخش است. چنین تحولی متعلق به عصری است که با بازاندیشی مشخص میشود؛ یعنی عصری که در آن کنشها و باورهای ما دائما بررسی میشود.
خلاصه ماشینی:
امروزه ، با وجود باورهای سنتی ، طلاق نشان دهندٔە بی ارزش شدن خانواده یا ننگ مطلقه بودن نیست ، بلکه فرصتی برای رهایی از ناهماهنگی و دشواری زندگی است و اکثر مردم درباب لزوم برخورداری از چنین حقی نظر مثبت دارند (سراج زاده و جواهری ، ١٣٨٥: ٢٤؛ فلاحی و همکاران ، ١٣٩١: ١٤١).
Kalmijn &Uunk نتایج پژوهش اسماعیل زاده و همکاران (١٣٩٢) نشان می دهد که استفاده از نظریه های همسان همسری ، مبادله ، شبکه و قشربندی اجتماعی ، ویژگی مشترک تقریبا تمام مطالعات انجام شده در زمینۀ طلاق در ایران بوده است .
روش پژوهش مهم ترین هدف فراتحلیل حاضر، ترکیب و انباشت نتایج و یافته های علمی و کاربردی مطالعات انجام شده دربارٔە نگرش به طلاق و نیز تبیین عوامل مؤثر بر این نگرش است .
در تحقیق حاضر، برای فراتحلیل کیفی نگرش به طلاق ، ابتدا زمینۀ کار با بررسی ادبیات موضوع ازطریق مطالعۀ اسنادی ٦ آغاز شد و سپس ، تمام مطالعات انجام شده به صورت پایان نامه ، مقالۀ علمی ٧ و طرح پژوهشی در طی سال های ١٣٨٢ تا ١٣٩٤ از پنج منبع «پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران »،٨ «مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی »، «بانک اطلاعات نشریات کشور»، «پورتال جامع علوم انسانی »، و «پایگاه مجلات تخصصی نور» جست وجو شدند.