چکیده:
یکی از روایاتی که در تمام کتابهای روایی مذاهب اسلامی ذکر شده، «حدیث غدیر» است. این حدیث بر واقعهای دلالت دارد که در صحرای غدیر صورت گرفته است و در این واقعه، پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم جانشین خود را به مردم معرفی کردهاند. علامه حلی با استناد به آیات و روایات، وصایت حضرت علی علیه السّلام در غدیر را ثابت کرده است؛ با وجود این، ابنتیمیه حدیث غدیر را تضعیف و تکذیب کرده است. وی مدعی است که چون حدیث غدیر در کتب صحیحین نیامده است، پس روایتی ضعیف است. این در حالی است که حاکم نیشابوری و البانی روایت غدیر را «علی شرط الشیخین» تصحیح کردهاند؛ بنابراین، این روایت از حیث سند در اعلی مراتب صحت است و از حیث دلالت نیز بر وصایت حضرت علی علیه السّلام صراحت دارد؛ زیرا لغتشناسان تصریح کردهاند که مراد از «مولی»، اولویت است. همچنین قراینی عقلی، همچون جمعکردن مردم توسط پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم در سرزمینی خشک و اظهار جمله «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» از سوی ایشان، آنهم در آخرین روزهای حیاتشان، دلالت بر وصایت و خلافت دارد، نه بر محبت؛ زیرا محبت مسلمانان به توصیه نیازی ندارد و وظیفه همگان است. این پژوهش با بهرهگیری از کتابهای فریقین و با توجه به سند حدیث، دلالت حدیث و قراین قطعی در آیات و روایات، این نتیجه را به مخاطب ارائه داده است که دیدگاه علامه حلی رحمه الله مورد تایید است.
خلاصه ماشینی:
این در حالی است که حاکم نیشابوری و البانی روایت غدیر را «علی شرط الشیخین» تصحیح کردهاند؛ بنابراین، این روایت از حیث سند در اعلی مراتب صحت است و از حیث دلالت نیز بر وصایت حضرت علی( صراحت دارد؛ زیرا لغتشناسان تصریح کردهاند که مراد از «مولی»، اولویت است.
ابنتیمیه با تضعیف سندی روایت مدعی است که چون جملۀ «من کنت مولاه و علی مولاه» از طریق ثقات نقل نشده است، نمیتوان به این روایت اعتماد کرد.
ابنتیمیه همچنین میگوید حدیثی را که مسلم در صحیح خود روایت کرده است مبنی بر اینکه پیامبر( در غدیر خم به پیروی از کتاب و اهلبیت( سفارش کردند و سه مرتبه جملۀ «أذکرکم الله فی أهل بیتی» را تکرار نمودند، فقط مسلم آورده است و بخاری چنین چیزی را نیاورده است، و آنچه ترمذی نیز بر این روایت اضافه آورده است که «و إنهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض»، پذیرفته نیست.
وی مدعی است که این حدیث در صحیح بخاری نیامده است و مسلم بهتنهایی روایت را نقل کرده است، پس احتمالا از پیامبر( صادر نشده است.
بنابراین، با وجود تصریح بزرگان و حافظان اهلسنت مبنی بر تواتر حدیث غدیر، جای شکوشبههای باقی نمیماند که این حدیث از پیامبر اکرم( صادر شده است؛ بهویژه اینکه طبق بررسی علامه امینی(، این روایت را 110 صحابی و 84 نفر از تابعان، نقل کردهاند.