چکیده:
طریقهء بکتاشیه به اسم مؤسس آن حاج بکتاش ولی مشهور شده است.حاج بکتاش به سال 1248 میلادی در نیشابورزاده شد.او از یک خانوادهء برزگ ایرانی است که نسب این خانواده به امام علی ع میرسد. طریقهء بکتاشی در قلمرو حکومت عثمانی-و از جمله در آلبانی-علیرغم ممانعتهای شدید، نفوذ فراوان داشته و همچون دیگر طریقههای صوفیانه،با تکیه بر ادبیات به نشر و گسترش مبانی عقیدتی خود پرداخته است.ادبیات بکتاشیه در آلبانی را میتوان در کل قسمتی از ادبیات عاشورایی دانست،زیرا اشعار شاعران این طریقه مالامال است از مدح ائمهء اطهار ع و ذکر مصائب سالار شهیدان در کربلا. آنچه در زیر میخوانید،نگاهی است اجمالی به کیفیت پا گرفتن ادبیات بکتاشی در سرزمین آلبانی و سیری در زندگی و اشعار برخی از مشهورترین شاعران این طریقه در آن سرزمین.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به اینکه«بابا»در تکایای بکتاشیه نقش بسیار مهمی را ایفا میکند،باید گفت که بدون شک بسیاری از این حکایات از طریق همین«بابا»ها به محیط مردم راه یافته است،چرا که آنها معمولا هنگام وعظ و در مواقع دیگر این حکایات را برای دراویش و طرفداران خود نقل میکردهاند.
در یکی از شعرهای کربلاییاش میگوید: اینجا سرزمینی است که خدا آنرا انتخاب کرد مشیت خداوند چنین بود تا او را به آن میدان راهی کند درک درد امام حسین ع در آن میدان برای هر کسی ممکن نیست چرا که این درد در ظرف کلام نمیگنجد از سوی دیگر در آغاز نیمهء دوم قرن 91 منظومهء دیگری از حماسهء کربلا میبینیم که به زبان آلبانی با حروف عربی سروده شده است.
در یکی از شعرهایش تحت تعقیب قرار گرفتن خود را به دلیل توزیع و پخش کتب آلبانی،تعریف میکند و در شعر دیگری شعلههای شوق بازگشت به وطن را به تصویر میکشد: آلبانی برای آلبانیها از نسلهای پیش باقی ماند و تا دنیا،دنیاست آلبانی از آن آنهاست خدا آلبانی را به مردم آلبانی بخشید پس از این اشرار چه میگویند مردم آلبانی در وطن خویش میزیند و همانجا نیز میمیرند در شعر مذهبی او مشاهده میکنیم که اجتماع و عرفان با یکدیگر بخوبی پیوند خوردهاند: از عداب و سختیها گریان مباش!
باباعلی همچون دیگر شعرای بکتاشیه منظومهای حماسی برای کربلا و رشادتهای امام حسین ع دارد و در یکی از شعرهایش با عنوان«شهید کربلا»میگوید: فرزند حضرت فاطمه س نوگل حضرت محمد ص مدینه را رها کرد و به سمت خدا به راه افتاد."