چکیده:
آگوستین، نخستین متفکر سنت مسیحی است که توجه ویژه ای به هنر و زیبایی نشان داد و اقدام به تدوین نظامی جامع در این حوزه کرد که بعدها تاثیر شگرفی بر اندیشمندان پس از خود، به ویژه در قرون وسطی گذاشت. اهتمام ویژه او به هنر و زیبایی، در کنار وفاداری کامل او به آموزه های مسیحی، که نمود کامل آن در کتاب شهر خدا و دفاع از کیان مسیحیت و تقسیم انسان ها براساس باورهایشان، به حضور در شهر خدا و شهر زمین تبلور یافت، این مسئله را پیش روی محقق قرار می دهد که آگوستین چه جایگاهی برای هنرمند در کتاب شهر خدای خود داشت. بدین منظور، این پژوهش با رویکرد تحلیلی و بررسی اسنادی، ضمن توجه به باور عمیق آگوستین به آموزه های مسیحی، به بررسی اندیشه های او درباره زیبایی پرداخته و تلاش می کند دیدگاه او نسبت به انواع هنرها را تبیین کند و بر اساس تلقی آگوستین از انواع هنرها، جایگاه هنرمند در نظام فکری ارائه شده در کتاب شهر خدا معرفی می گردد.
خلاصه ماشینی:
بهعبارت دیگر، این مقاله، در پی بررسی این مسئله است که آیا آگوستین در شهر خدا، هنرمندان را بالا مینشاند و تکریم میکند، یا اینکه بر آنها خشم میگیرد و به شهر زمین تبعیدشان میکند؟ برای پاسخ به این مسئله، سه مرحله پیشرو این مقاله قرار دارد: ابتدا معرفی اجمالی از کتاب شهر خدا ارائه میگردد.
آگوستین بیان میکند که موسیقی او را بسیار تحت تأثیر قرار میدهد و آن را بهعنوان یکی از مخلوقات پسندیده خدا معرفی میکند؛ چرا که موسیقی از این ظرفیت خدادادی برخوردار است که شعلههای پرهیزکاری را در دل مؤمنان روشن نماید و آنها را به سوی آموزههای دینی برانگیزاند.
از سوی دیگر، آگوستین ادعا میکند که نمایش از ویژگیهای فوقالعادهای برخوردار است که حتی میتواند برای مؤمنان نیز سودمند باشد.
در این بیان، خالقان چنین آثاری، تنها تناسب و هماهنگی مبتنی بر عدد را ـ که تشکیل دهندۀ زیبایی ظاهری است ـ ادراک کردهاند، اما از زیبایی حقیقی، که روح مؤمنان را به تسخیر خود در میآورد، غافل شدهاند؛ به عبارت دیگر، آگوستین نه تنها چنین هنرمندانی را به شهر خدا راه نمیدهد، بلکه عنوان «مقدس» هنرمند را نیز از آنان سلب میکند و درهای شهر زمین را به آنها نشان میدهد.
در این تبیین، برخلاف تبیین اول، هرچند او لفظ «هنرمند» را در هنرمندان الهی محصور نمیکند، اما ویژگیهایی را که برای هنرمندان ساکن شهر خدا بیان میکند، کاملا تکلیف هر فردی را که خارج از قلمروی زیبایی حقیقی و در خدمت آموزههای ایمانی فعالیت میکند، بهوضوح روشن میکند.