چکیده:
تربیت دینی با توجه به کارکردهای فراوانی که در دوره های مختلف زندگی دارد، در بسیاری از جوامع بشری همواره یکی از ابعاد مهم تربیتی بوده است. این امر، به ویژه در دوران کودکی، که یکی از دوره های تاثیرگذار تربیتی است، از اهمیت بیشتری برخورداراست. بنابراین، مربیانی که تربیت دینی کودکان دغدغه اصلی آنان است، با دو چالش اساسی مواجه اند: اولین چالش، شناخت صحیح محتوای تربیت دینی متناسب با سن کودک است؛ و دومین چالش، روش تربیت دینی متناسب با ویژگی های روان شناختی در سنین کودکی است. در متون دینی، محتوای تربیت تا حدود زیادی مطرح شده است. تاکنون نظریه های گوناگونی نیز در حوزه رشد دین، با توجه به ویژگی های روان شناختی کودکان، مطرح شده است. در این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، نظریه رونالد گلدمن، که یکی از صاحب نظران در این زمینه است، با هدف بهره مندی از یافته های روان شناختی برای تربیت دینی کودکان، و با نگرش به اصول تربیت دینی از منظر اسلام، نقد و بررسی شده است.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، نظریة رونالد گلدمن، که یکی از صاحبنظران در این زمینه است، با هدف بهرهمندی از یافتههای روانشناختی برای تربیت دینی کودکان، و با نگرش به اصول تربیت دینی از منظر اسلام، نقد و بررسی شده است.
اصول تربیت دینی که در متون اسلامی بهآنها اشاره شده است، از پیشفرضهای این تحقیق محسوب میشوند، و بر اساس آنها یافتههای روانشناختی مورد نقد قرار خواهند گرفت.
بهنظر میرسد استفاده از ویژگیهای فهم دین در هر دورة سنی کودکان که در نظریة گلدمن به آنها اشاره شده است، در هدفگذاریها و برنامهریزیهای آموزشی و تربیتی در حوزة تربیت دینی ضروری است.
این روش در میان اندیشمندان مسلمان که در حوزة تربیت کودک به فعالیت علمی میپردازند، رواج نیافته است؛ اما بدون تردید، در شناخت عینی ویژگیهای روانشناختی کودکان و نیز اتخاذ روشهای متناسب و هماهنگسازی محتوای آموزشی، که دادههای پژوهش مستقیما و بهصورت مشاهدهای از رفتارها و پاسخهای کودکان بهدست میآید، در تربیت کودکان، بهویژه در راستای تربیت دینی آنان، دارای تأثیر بسزایی است.
با توجه به مسیحی بودن گلدمن، کاملا طبیعی است که مبتنی بر دانش و دین خود به تحقیق در این زمینه بپردازد؛ اما استفاده و بهرهگیری از یافتههای این پژوهش در تربیت دینی مبتنی بر اسلام نیازمند دقت نظر و تحلیل محتوا میباشد.
دومین ویژگی مثبت نظریة گلدمن که از اهمیت زیادی در برنامهریزیها و فعالیتهای تربیت دینی برخوردار است، طبقهبندی دقیق مراحل رشد دین در دوران کودکی است.