چکیده:
این پژوهش به هدف ایجاد درکی دقیق از واقعیت های جهانی و پیش رو در حوزه آموزش وپرورش، از منظر رویکرد بازسازی اجتماعی آینده گرا، انجام شده است. در این راستا سند تحول بنیادین آموزش وپرورش جمهوری اسلامی ایران، از جهت میزان توجه آن به چالش ها و الزامات آینده بررسی شده است. بنابراین، در مرحله اول، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی عرفی، چهار مضمون سازمان دهنده، در قالب الزامات آموزشی، شخصیتی، اجتماعی و فرهنگی و ساختاری، از جامعه آماری موردنظر، استخراج شدند. در مرحله بعد، با استفاده از تحلیل محتوای کمی وکیفی، میزان مطابقت سند تحول با چارچوب به دست آمده، بررسی شد. نتیجه تحقیق نشان می دهد که در این سند معنا یابی و شناخت صحیح ارزش ها، مورد تاکید فراوان قرار گرفته است؛ اما نگاه آینده گرایانه نسبت به زمینه های مختلف، ازجمله زمینه های فرهنگی، اجتماعی و ویژگی های شخصیتی، کم رنگ است. بنابراین، لازم است که برای توسعه مهارت آینده نگری در دانش آموزان و معلمان و تقویت چشم انداز آینده نگر در سند تحول، راه کارهایی در نظرگرفته شوند.
خلاصه ماشینی:
در این راستا سند تحول بنیادین آموزشوپرورش جمهوری اسلامی ایران، از جهت میزان توجه آن به چالشها و الزامات آینده بررسی شده است.
با توجه به اهمیت ملاحظة وضعیت تعلیم و تربیت آینده در تدوین اسناد بالادستی، هدف پژوهش حاضر کاوش سند تحول از جهت میزان توجه به چالشها و الزامات آینده، بر اساس رویکرد آیندهگرایی است.
یافتههای پژوهش تطبیق مؤلفههای آینده با سند تحول بنیادین میزان مطابقت سند با چارچوب بهدستآمدة الزامات آموزشی، اجتماعی و فرهنگی، فردی و الزامات ساختاری آینده، پس از بررسیهای بهدستآمده در جداول زیر نشان داده شدهاند: این جدول نشان میدهد که از بین الزامات آموزشی، توانمندسازی نیروی انسانی تسهیلگر و توسعه محیطهای آموزشی هوشمند در بین سایر گزینههای آموزشی، بیشترین فراوانی را داشته است.
نتیجهگیری این پژوهش در تلاش است تا با ارائة تصویری که بازسازی آیندهگرا از آینده ترسیم میکند، وضعیت تعلیم و تربیت در سند تحول بنیادین آموزشوپرورش جمهوری اسلامی ایران را مورد بررسی قرار دهد.
برای ساماندهی و هدایت فرآیند تربیت در جامعه اسلامی ایران لازم است که از مبانی دینی، علمی و اجتماعی موجود بهره گرفت (مبانی نظری سند تحول، ص45).
در این میان پایبندی سند تحول بنیادین به ارزشهای ثابت و همیشگی، سبب شده است که در زمینه ایجاد سازوکارهای لازم برای حفظ و شناخت صحیح ارزشهای جهانشمول، تأکید زیادی شود.
در پایان باید گفت که در سند تحول بنیادین بر آیندهپژوهی و پایش تحولات مؤثر بر تعلیم و تربیت رسمی و عمومی بهمنظور ایفای نقش فعال در مواجهه با چالشهای پیشرو در عرصههای مختلف و تدوین برنامههای آیندهپژوهانه تأکید شده است.
Learning for Tomorrow: The Role of the Future in Education _____ , (2006).