چکیده:
هدف پژوهش، بررسی رویکرد تربیتی تزکیه در روایات و کاربرد آن در محورهای چهارگانه سبک زندگی اسلامی است. روش انجام پژوهش، توصیفی تحلیلی است که روایات مربوطه با شیوه کیفی تحلیل شده اند. از نتایج پژوهش آن است که توام بودن تهذیب و رشد در این رویکرد، سبک زندگی اسلامی را سامان می دهد و در محور ارتباط با خدا، موجب غفلت زدایی و رشد شناخت و باور به قوانین الهی، بندگی، شکر و رضایت نسبت به تدبیر های پروردگار است؛ در محور خویشتن، عامل پرهیز از رفتارهای ضداخلاقی، پرورش عقلانیت، بازشناسی و بازسازی فطرت است. و در محور ارتباط با دیگران، باعث پرهیز از رفتارهای ضداخلاقی نسبت به دیگران، تسری دادن تولی و تبری به گستره افراد بشر با محوریت خداوند، تکریم و حسن معاشرت است و در محور جهان هستی، تنزه متربی از افکار غیرعقلانی درباره افعال خداوند، مصون ماندن از آسیب زدن به طبیعت و جلوگیری نکردن از بهره مندی انسان ها از مواهب طبیعی، شناخت بهتر طبیعت و جهان هستی و مسئولیتش درباره عمران طبیعت، و بهره برداری صحیح و به اندازه از نعمت های الهی است.
خلاصه ماشینی:
رویکرد تربیتی، تزکیه، تهذیب و رشد، کاربرد، سبک زندگی اسلامی مقدمه در اسلام، رویکرد تربیتی برای ایجاد سبک زندگی و پرورش مناسبات فرد با خدا، خویش، انسانها و دیگر موجودات جهان، رویکرد تزکیه است؛ زیرا خدای حکیم فطرت آدمی را از مجموعه گرایشها، ادراکات و توانمندیها، در راستای اهداف تکاملی انسان سرشته است، برقراری بهینه این مناسبات در زندگی میتواند او را به اهداف والای تربیتی هدایت نماید.
7. در تربیت تزکیهای، میل فطری کمک به دیگری و احسان (تمیمی آمدی، 1366، ج1، ص68) در متربی شکوفا میگردد؛ و توجه میشود که پس از ایمان به خدا و پذیرش حقوق اولیای او از آل محمد(، هیچ عملی شکرآمیز نزد خداوند متعال محبوبتر از کمک و احسان به دیگران نیست (مجلسی، 1403، ج78، ص255) و اذعان میکند که احسان و نیکوکاری، دوام نعمت را به دنبال دارد (ابن بابویه، 1378، ج2، ص24).
بعد تهذیب</H4> تربیت تزکیهای در زمینه بعد تهذیبی ارتباط با طبیعت، متربی را از افکار نامعقول نسبت به جهان هستی، مانند اینکه طبیعت از خدا جداست و هیچ ربوبیتی نسبت به آن ندارد یا اینکه جهان بیهوده آفریده شده و بیعدالتی بر آن حاکم است (جعفری، 1376، ص351) یا اینکه آدمی در ارتباط با آن هیچ مسئولیتی ندارد، مهذب میسازد (رضی، 1414، خ 166) و افراد را از مواجهههای نادرست با نعمتهای الهی پرهیز میدهد؛ همچون آسیب به محیط زیست؛ زیادهخواهی در استفاده از طبیعت؛ تلف کردن مال (مجلسی، 1403، ج78، ص355) و مانع بهرهمندی دیگران از آن (کلینی، 1407، ج 6، ص297)؛ که هر کدام با اهداف آفرینش در تعارض است (اعرافی و دیگران، 1386، ص205).