چکیده:
نرخ ارز با توجه به ماهیتی که دارد میتواند سطح عمومی قیمتها را تحت تاثیر قرار دهد. اگرچه در زمینه اثرات نرخ ارز بر سطح عمومی قیمتها مطالعات زیادی شده است، اما در زمینه میزان اثرگذاری نرخ ارز بر قیمت در بخشهای مختلف اقتصادی مطالعات کمتری انجام شده است. در این پژوهش تاثیر تغییرات نرخ ارز بر اجزای شاخص قیمت تولیدکننده (شامل بخشهای صنعت، کشاورزی و خدمات) با استفاده از الگوی خودرگرسیون برداری ساختاری (SVAR) محاسبه شده است. برای این منظور، از داده های فصلی دوره زمانی 1396-1370 استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد، در بخش کشاورزی و خدمات با گذشت یک دوره طولانی (24 فصل) گذر نرخ ارز به صورت ناقص (کمتر از 100 درصد) رخ داده است، بطوریکه به ازای 100 درصد افزایش در نرخ ارز در مجموع و به صورت انباشته قیمت در بخش خدمات 40 درصد و در بخش کشاورزی حدود 46 درصد افزایش یافته است. همچنین شاخص قیمت مصرف کننده نیز به ازای افزایش 100 درصدی نرخ ارز در نهایت حدود 23 درصد افزایش یافته است. در بخش صنعت بر خلاف سایر بخش های اقتصادی گذر نرخ ارز تقریبا کامل و حدود 100 درصد بوده است بطوریکه در فصل 24 در مجموع به ازای 100 درصد افزایش در نرخ ارز شاهد افزایش بیش از 97 درصد در قیمتهای تولیدکننده در بخش صنعت هستیم. با توجه به نتایج میتوان گفت که تفاوت قابل توجهی بین اجزای شاخص قیمت تولیدکننده در ایران از نظر انتقال اثرات نرخ ارز و میزان حساسیت به آن دیده میشود که میتوان آن را به ساختار متفاوت این بخشها نسبت داد.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش تاثیر تغییرات نرخ ارز بر اجزای شاخص قیمت تولیدکننده (شامل بخش های صنعت ، کشاورزی و خدمات ) با استفاده از الگوی خودرگرسیون برداری ساختاری (SVAR) محاسبه شده است .
اصطلاح «گذر نرخ ارز» ترجمه ی "(ERPT)Exchange rate pass through " است که برای توصیف اثرات تغییرات نرخ ارز بر قیمت ها استفاده میشود.
به طور عمده ، میتوان گذر نرخ ارز بر قیمت ها در یک بخش از اقتصاد را به صورت زیر نشان داد: (رجوع شود به تصویر صفحه) در این الگو، Pi قیمت یک محصول خاص ، Xi متغیرهای کنترل اولیه (مـثلا قیمـت هـای وارداتی)، E نرخ ارز و Zi متغیر کنترل سمت تقاضا (مثلا رشد نقدینگی) و نشانگر نقش سایر عوامل میباشد.
مطالعات بسیاری در رابطه با درجه ی گذر نرخ ارز صورت گرفته است ، که نشان میدهد این اثر در زمان ها، کشورها و بخش های مختلف اقتصادی متفاوت هستند.
تصریح شوکهای ساختاری بعد از ورود داده ها، بررسی مانایی متغیرها، برآورد الگوها و همچنین بررسی عدم وجود خودهمبستگی، در این بخش برای تحلیل میزان گذر نرخ ارز بر اجزای شاخص قیمت تولیدکننده از توابع ضربه -پاسخ ١ استفاده شده است .
نسبت واکنش انباشته شاخص های قیمت مختلف به واکنش انباشته نرخ ارز (درصد) {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} با توجه به نتایج میتوان گفت که تفاوت قابل توجهی بین اجزای شاخص قیمت تولیدکننده در ایران از نظر انتقال اثرات نرخ ارز و میزان حساسیت به آن دیده میشود.
٦. جمع بندی و نتیجه گیری هدف از این مقاله بررسی و محاسبه میزان گذر نرخ ارز بر اجزای شاخص قیمت تولیدکننده در ایران در دوره زمانی ١٣٩٦-١٣٧٠ و با استفاده از الگوی خودرگرسیونی برداری ساختاری بوده است .