چکیده:
نخستین و ابتدایی ترین ابز اری که در هر گونه ارتباط به کار گرفته می شود، زبان است. حال هر چقدر این ابزار ساده تر باشد، تعداد کاربران آن بیشتر می شود. با ازدیاد جمعیت یک زبان، زبانی که پیچیدگی کمتری را داراست، انواع تبادلات احساسی، معنایی، تجاری، فرهنگی و مشابه آن را به روشنی و با سوتفاهم های کمتر انجام می دهد. ایران از تنوع گویشی، زبان های محلی و قومی زیادی برخوردار است . ولی ارتباطات میان آنها، به دلیل تنوع زبانی، هنوز در سطحی قابل قبول انجام نمی شود. یکی از روش های ارتباط، به کارگیری متون و کتب است . عدم شناسایی و معرفی واج های مبتنی بر علم زبان شناسی و خط یکی از چالش های اساسی در ایجاد ارتباط نوشتاری، برای گویش ها و زبان های بومی بوده است . استفاده ابتکاری از نویسه های مختلف، ورود نابجای فنوتیک در خط، تعصبات قومی، موازی کاری، عدم داشتن الگویی برای طراحی خطی جامع، تک روی ها و بسیار ی از حب و بغض های دیگر، موجب واگرایی در طراحی و پردازش ساختاری واحد برای خط در انواع زبان ها و گویش های محلی کشور شده است. پژوهش حاضر با استناد بر زبان هایی که با ابداع خط، بقای خود را تثبیت کرده اند و با ارائه تاریخچه زبان فارسی، الگویی کاربردی و روشمند برای ابداع و یا تصحیح خط در جهت همگرایی گویش ها و زبان های محلی و قومی طبق چارچوب و الگوی واردهاف 2015 ) و به روش کتابخانه ای ارائه می دهد.
خلاصه ماشینی:
از جمله مهمترین این فعالیتها برای حفظ گویشهای محلی، می توان به ایجاد الفبای خاص آن زبان یا گویش، و نگارش متون با استفاده از آنها اشاره کرد.
این تنوع زبانی ناشی از وجود موقعیت جغرافیایی است، بنابراین لزوم ثبت خط یکی از عوامل مهم برای ثبت و حفظ زبانها و گویشهای زنجیرهای در ایران از جمله خط گیلکی است.
بعنوان مثال از 45 نوع آوای ضمه «او»، در زبان فعلی رسمی فارسی دری، فقط دو آوای /o/ و /u/ کاربرد دارد ولی در گویشهای محلی ایران مانند نیشابوری حداقل شش تلفظ آن استفاده می گردد (جنیدی،1365:17).
چالش نشانههای جدید برای حفظ و ثبت گویشها در دوره معاصر بسیاری از گویشهای ایرانی در برابر نفوذ روزافزون زبان فارسی در حال از میان رفتن هستند.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل 3- جدول نشانههای برخی از زبان ها و گویش های محلی ارائه شده اما در مواردی، به دلیل نداشتن چارچوبی ثابت، الگوی مناسب و در نظر نگرفتن دیدگاههای تجاری و تبادلی، به موازی کاری و گاه هرج و مرج هایی پرداختند که نفوذشان میان اقشار مختلف، بسیار کند و ضعیف شد، و تعداد مخاطبان قابل قبولی، بخصوص در نسل جوان ندارند.
جامعه هدف با توجه به این که گروه اول، تسلط کافی بر گویش محلی دارند لذا جامعه هدف، در راه برنامه ریزی برای حفظ زبان یا گویش محلی، شامل گروه های دوم و سوم می گردد.
همچنین برای حفظ خوانش صحیح هر گویش و زبان محلی و قومی، به کارگیری نشانههای ثانوی و فرعی را همچون زبانهای پر مخاطب، برای گویشهای متنوع از یک زبان پیشنهاد کرده است.