چکیده:
پژوهش حاضر با هدف مقایسه ابعاد هیجانی و شناختی شخصیت مطابق با مدل زیستی_روانشناختی کلونینجر در افراد معتاد به مواد مخدر با افراد عادی جامعه و مقایسه این ابعاد در افراد افسرده مصرف کننده داروی ضد افسردگی(SSRI) با افراد افسرده مصرف کننده داروهای سه حلقه ای(TCA) انجام شده است. به این منظور از پرسشنامه 56 سوالی سرشت و منش کلونینجر TCI_56)) استفاده گردید و از شرکت کنندگان در آزمون خواسته شد به سوالات آن پاسخ دهند. نمونه مورد بررسی شامل 229 نفر شرکت کننده(سه گروه وابسته به مواد مخدر، افسرده و عادی به تعداد 72، 86 و 71 نفر) بوده که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. پس از همتاسازی افراد افسرده ،داده های 86 نفر از آنها در دو گروه 43 نفری مصرف کننده داروهای SSRI و TCA قرار داده شد.داده های حاصل از پژوهش نشان داد،بین دو گروه وابسته به مواد مخدر و عادی به لحاظ ویژگی های سرشتی تفاوت معناداری وجود ندارد در حالیکه از بین ابعاد منش، خودراهبری در دو گروه تفاوت معناداری نشان داد و افراد وابسته به مواد از میزان خودهدایتمندی بالاتری برخوردار بودند. همچنین افراد مصرف کننده SSRI در مقایسه با افراد مصرف کننده TCA میان ابعاد شخصیت آسیب گریزی و پاداش وابستگی تفاوت معناداری نشان دادند به گونه ای که میزان آسیب گریزی در مصرف کنندگانSSRI بیشتر از گروه مصرف کننده TCA بود و میزان پاداش وابستگی در گروه مصرف کننده TCA بیشتر از گروه SSRIبوده است. همچنین با وجود تفاوت هایی در میزان میانگین های مربوط به هر یک از دو گروه مصرف کننده دارو،در هیچ یک از ابعاد دیگر شخصیت یعنی نوجویی،پشتکار،خودهدایتمندی، همکاری وخودفراروی تفاوت معناداری میان نمرات اعضای دو گروه مشاهده نشد.
The goal of the present research was to compare cognitive-emotional aspects of personality based on Cloninger’s model with those of antidepressant users including SSRI and TCA drugs. To do so, Cloninger’s TCI-56 questionnaire was given to 229 subjects (drug-dependent, depressed and normal subjects groups, 72, 86 and 71, respectively), who were selected with accessible method. Following the matching of the depressed subjects, the 86 depressed individuals were divided into two groups (43 individuals per group receiving SSRI and TCA drugs). Results showed no significant relationship between temperament of the dependent and normal groups while in character aspect there was significant relationship between self-directedness. Also, dependent subjects had a higher self-directedness compared to other groups. Also, SSRI users compared to TCA users showed significant difference in harm avoidance and reward dependence in such a way that harm avoidance was higher in SSRI group than the TCA group and, conversely, reward dependence was higher in TCA group than SSRI group. Although there were some differences in the mean scores of the each drug groups, no significant differences were observed in novelty-seeking, persistence, self-directedness, cooperation and self-transcendence.
خلاصه ماشینی:
مقايسه و بررسي پايه هاي زيستي-هيجاني ابعاد شخصيت افراد وابسته به مواد مخدر و مصرف کنندگان داروهاي ضدافسردگي Comparison and study of the biologic-emotional basis of personality traits of drug addicts and consumers of antidepressants دکتر سعيد پورنقاش تهراني نويسنده مسئول Dr Saeid Pournaghash Tehrani* Associate of professor, University of Tehran دانشيار دانشگاه تهران سميرا مرتضويفر Samira Mortazavi far دانشجوي دکتري روانشناسي سلامت دانشگاه تهران PhD student in Health Psychology چکيده Abstract پژوهش حاضر با هدف مقايسه ابعاد هيجاني و شناختي شخصيت مطابق با The goal of the present research was to compare مدل زيستي_روانشناختي کلونينجر در افراد معتاد به مواد مخدر با افراد عادي cognitive-emotional aspects of personality based جامعه و مقايسه اين ابعاد در افراد افسرده مصرف کننده داروي ضد on Cloninger’s model with those of antidepressantافسردگي(SSRI) با افراد افسرده مصرف کننده داروهاي سه حلقه users, including SSRI and TCA drugs.
داده هاي حاصل از پژوهش between the temperament of the dependent and normal groups while in character aspect, there was نشان داد،بين دو گروه وابسته به مواد مخدر و عادي به لحاظ ويژگي هاي a significant relationship between self-سرشتي تفاوت معناداري وجود ندارد در حاليکه از بين ابعاد منش ، خودراهبري directedness.
جهت پاسخ دهي به هر يک از سوالات پژوهشي، از روش تحليل واريانس چند متغيري (MANOVA) استفاده گرديد تا بتوان به تفاوت هاي معنادار ميان هر يک از ابعاد هفتگانه هيجاني و شناختي در دو گروه مصرف کننده داروهاي TCA و SSRI و همچنين به تفاوت معنادار ميان اين ابعاد در افراد عادي و وابسته به مواد مخدر پي برد.