چکیده:
جاهلیت از نگاه قرآن، معنای وسیعتری از نادانی دارد. این واژه در فرهنگ قرآن، مفهومی مرکب از خشونت، عدم توجه به حقیقت، استبداد و خودپرستی است. در این نگرش، جاهلیت میتواند خویش را در هر زمان با مظاهری گوناگونی آشکار سازد. قرآن کریم در راستای اهداف هدایتی خویش، با مظاهر جاهلیت مبارزه کرده و راهبردهای اصلاح و برونرفت از آن را تبیین نموده است. راهبردهای قرآنی مبارزه با جاهلیت آنسان دقیق، متنوع و در عین حال جهان شمول است که میتوان از آن برای مقابله با جاهلیت مدرن نیز بهره برد. اصلاح اندیشه، اصلاح وضعیت علمی، ارائه الگوی جایگزین مناسب را میتوان از جمله مهمترین راهبردهای قرآنی مبارزه با جاهلیت دانست.
راهبردهای قرآنی مبارزه با جاهلیت آنسان دقیق، متنوع و در عین حال جهان شمول است که میتوان از آن برای مقابله با جاهلیت مدرن نیز بهره برد. اصلاح اندیشه، اصلاح وضعیت علمی، ارائه الگوی جایگزین مناسب را میتوان از جمله مهمترین راهبردهای قرآنی مبارزه با جاهلیت دانست.
خلاصه ماشینی:
بشر عصر مدرن، به خود باورند كه عقل بشری میتواند انبوهی از دانش موجود را در قالب نظریههای آزمایشپذیر به كار بندد (به نقل از: ماهنامه سیاحت غرب، سال2، 15/ 10)؛ بنابراین، روح حاكم بر «مدرنیته»، همین قائل نبودن به هیچ گونه حدّ و مرزی برای پیشرفت مادی بود؛ یعنی همان رؤیای ساخت بهشت زمینی كه در قالب جستارهایی از یونان باستان به غرب مدرن به ارث رسیده بود.
در واقع، قرآن کریم راه بهرهوری از بزرگترین موهبت الهی را به مردم آموخت؛ لذا در برخورد با جاهلیت مدرن، هر کسی که بخواهد ترکیب نظام فاسد سیاسی، اجتماعی یا اقتصادی جامعهای را برهم زند، ابتدا باید دستگاه فاسد اخلاق و عقاید آن را اصلاح کند؛ چراکه انسان موجود متفکر است و واکنشها، رفتارها و اخلاقهای او برخاسته از طرز تفکّر، عقیده و جهانبینی اوست.
هیچ یک از عوامل گمراهگر نفسانی در برابر خواست و اراده انسان تاب مقاومت ندارد و او میتواند نفس را به فرمان درآورد، (همانگونه که در مرحله قبل، عقاید و باورهای خود را تصحیح کرده بود) بر اساس تعالیم قرآنی با سلاح تقوا و تقویت اراده میتوان این دیو سرکش را رام نمود و این حکمت بسیاری از عبادات از جمله روزه قرار داده شده است (بقره/ 183).