خلاصه ماشینی:
"چنانکه میدانیم این اصطلاحات بویژه دو اصطلاح«نهاد و گزاره»نخستین بار به وسیله استاد خانلری پیشنهاد شده است و در کتابهای دستور زبان و تاریخ زبان فارسی به کار رفته است نکته جالب توجه این است که توضیح اصطلاحات«نهاد و گزاره»و اینکه این دو اصطلاح در اصل ترجمه دو اصطلاح «موضوع و محمول»است در این کتاب با اندکی اختصار در عبارت درست همان چیزیست که در دیماه 1342 در سخنرانی استاد خانلری زیر عنوان«روش تازه در تدریس قواعد زبان فارسی»در سالن سازمان تربیت معلم و تحقیقات تربیتی آن روزگار مطرح و توضیح داده شده است.
(5)-دستور زبان فارسی دورهء اول دبیرستان بخش 1؛ص 42-43 همچنانکه استاد خانلری اشاره کردهاند تقسیم جمله به دو قسمت از قدیم رواج داشته است ولی تقسیمی که امروز میشود با آنچه در گذشته موردنظر بوده است تفاوت دارد.
2باید گفت که این نوع فعلها از قدیمیترین زمان در آثار زبان فارسی دری به کار میرفته است و آنچه مؤلفان در این مورد بررسی کردهاند و به آن نام جملههای چهار جزئی دادهاند درست همان چیزیست که در بحث از ساختمان فعل ذیل عنوای«فعلهای ناگذر» بررسی شده است و در توضیحهای مربوط به آن به فراوانی استعمال اینگونه فعلها در زبان فارسی امروز با ذکر شواهد اشاره شده است و افعال موردنظر نیز همان شش فعل است که در دستور مؤلفان آمده است؛البته با اندکی پیش و پسی3.
باید گفت که جملههای پرسشی و تعجبی همچنانکه از نظر آهنگ با جملههای خبری و التزامی فرق دارد از نظر مورد استعمال نیز تفاوت دارند؛وجه (1)-باید یادآوری کرد که اصطلاح«شناسه»نیز اولبار به وسیله استاد خانلری وضع و پیشنهاد شده است و مؤلفان فراموش کردهاند که بگویند این این اصطلاح را نیز از دستورهای گذشته پذیرفتهاند ولی از تو تعریف کردهاند(!)،زبانشناسی و زبان فارسی ص 432."