چکیده:
با پیدایش نظریههای ادبی و غیرادبی از جمله نظریههای روانشناختی، ارتباط چندسویه بین علوم مختلف پدید آمدهاست؛ از جمله ارتباط بینارشتهای ادبیات و روانشناسی. این اتفاق باعث شد تا ادبیات محملی برای نگرش و تحلیلی روزآمد، کارآمد و خوانشی متفاوت تلقی شود. ادبیات به مدد نظریههای روانشناسی، خود را ملموستر، عینیتر، عملگراتر عرضه نمودهاست و بر جذابیت خود در متون ادبی، بهویژه در متون عرفانی افزودهاست. از جمله این نظریات، نظریه ساختار شخصیت و ابعاد ذهن فروید و فرایند تفرّد یونگ است. موضوع این پژوهش، بررسی بعد تعلیمی رویا با توجه به نظریات فروید و یونگ با محوریت حکایت «پادشاهزاده که...» از دفتر چهارم مثنوی است. این پژوهش نشان میدهد که «رویا» شاهراه دستیابی به ضمیر ناخودآگاه انسان است. مولوی در این حکایت، به مخاطب میآموزد که لازمه رسیدن به توازن، تعادل شخصیت و رسیدن به تفرّد، تعامل یکپارچه تمام ابعاد شخصیت روانی فرد است.
خلاصه ماشینی:
نقدي بر بعد تعليمي رؤيا در حکايت «آن پادشاه زاده که پادشاهي حقيقي به وي روي نمود» از مثنوي با توجه به نظريه يونگ و فرويد محمدعلي خزانه دارلو دانشيار گروه زبان و ادبيات فارسي دانشگاه گيلان محمدکاظم يوسف پور دانشيار گروه زبان و ادبيات فارسي دانشگاه گيلان 1 حسين ياسري دانشجوي دکتري گروه زبان و ادبيات فارسي دانشگاه گيلان تاريخ دريافت : ٩٧/٢/٢٨؛ تاريخ پذيرش : ٩٧/٦/١٧ چکيده با پيدايش نظريه هاي ادبي و غيرادبي از جمله نظريه هاي روان شناختي، ارتباط چندسويه بين علوم مختلف پديد آمده است ؛ از جمله ارتباط بينارشته اي ادبيات و روان شناسي.
٢. پيشينه پژوهش مقالات متعددي با رويکرد تحليل فرايند فردانيت ، رؤيا و روانکاوي شخصيت ها به نگارش درآمده است ؛ از جمله : ـ سيد احمد پارسا و گل اندام واهيم (١٣٨٨) در مقاله «انواع خواب و رؤيـا در مثنـوي» بـه بررسي اين موضوع پرداخته اند که مولوي در مثنوي چگونه با رؤيـا برخـورد کـرده اسـت و آن ها را چگونه در اين اثر شگرف به کار گرفته است (ر.
اگر از ديد فرويد، رؤيا زبان ناخودآگاه است که چنين است ، مولـوي پيش از فرويد بر همين نکته روانکاوانه پافشاري ميکند و رؤيا را تجلي دقـايق و ظرايـف ناخودآگاه و آشکارکننده اموري ميداند که شناخت آن ها گامي در راه رسـيدن بـه حقـايق مغفول ، و پاسخي درخور به اين خواسته ها براي حفظ همه جانبه تمام قواي پنهان و آشکار روان آدمي است : «بس عجب در خواب ، روشن ميشود دل ، درون خـــواب روزن مـــيشـــود» (زماني، ١٣٨٧: ٢/ ٢٢٣٥) پادشاه خواب ميبيند که پسرش مرده است .