خلاصه ماشینی:
به طوری که از تاریخ برمیآید شهرها و مناطق لکنشین به علت طرفداری از آل علی(ع)در فقر و عقبماندگی نگه داشته شدهاند ولی لکها همواره با همت خویش در مقابل دشواریها مقاومت نموده وت هیچگاه از بزرگان دین دست بر نداشته به طوری که عرفایی چون احمد بن مسعود سیمرهای یا شاه خوشین و دراویش:بابا بزرگ و بابا یادگار و ابو الوفا و ذو النور و بابا طاهر عریان و ملا پریشان و نوشاد و خان الماس و ملا منوچهر کولیوند و...
شاید این سخن در ابتدا بیربط باشد ولی از آنجا که سرزمین غرب کشور همه از مادها به حساب میآیند،احتمالا اولین طایفهها ساکن در ایران لکها بودهاند و سپس اعقاب آنها به لحاظ دست یافتن به قدرت سیاسی و اجتماعی در غرب به نام لر و کرد مطرح شدهاند و گویش و زبان آنها دسخوش فاصلههای مکانی و جغرافیایی شده و تحت تأثیر احتلاط و همجواری با مناطق همسایه و گروههای اجتماعی دیگر، تغییراتی در ساختار فرهنگی و اجتماعی آنها ایجاد شده است.
از این افسانه چنان برمیآید که نامگذاری به زبان لکی بوده است و شاید همین امر، حکایت از قدمت تاریخی و زبانی این قوم باشد که در سپیده دم تاریخ،جزو اولین ساکنان ایران بودهاند.
مسأله آب،همواره مشکل مردم ایران بخصوص جماعت لکنشین بوده است تا آنجا که در ابیات شفاهی خود نیز از آن سخن میگویند: خدای خدام بیباران باواری سوزه کر و کول آوله و باری یعنی:خدا خدا میکردم باران ببارد تا زن سبزگون پسر بر گرده برود و آب از رودخانه بیاورد.