چکیده:
جرم شناسی، شناسایی علل پیدایش خشونت را به عنوان یکی از موضوعات اساسی در مطالعات خود در نظر دارد تا در پرتوی این مطالعه آسیب های ناشی از خشونت کنترل گردد. سوال در مورد چیستی خشونت تماشاگران فوتبال و عوامل موثر آن، اساس سوالات تحقیق است. خشونت تماشاگران فوتبال دارای ابعاد جرم شناسانه بسیاری است. اینکه؛ 1- خشونت تماشاگران فوتبال از منظر قانونی بیشتر در قالب جرایم علیه اموال و خشونت های کلامی تعریف می شود؛ و 2- نقش عوامل جامعه شناختی و محیطی نظیر عوامل اقتصادی و عوامل وضعیتی در بروز خشونت تماشاگران فوتبال پررنگ تر است، به عنوان مفروضات تحقیق می باشد. تئوری های متفاوتی در بعد زیستی و روانی و جامعه شناختی در این خصوص ارائه گردیده است. در ایران نوع و میزان و کیفیت این خشونت به هیچ وجه قابل مقایسه با کشورهای اروپایی نیست لیکن قابل انکار نبوده و به عنوان یک انحراف در برخی موارد رنگ مجرمانه نیز می گیرد. پژوهش حاضر با روش میدانی و کتابخانه ای به صورت تلفیقی، ترکیبی میان 386 نفر از تماشاگران فوتبال و طرفداران تیم های استقلال و پرسپولیس انجام گرفته است. یافته ها نشان می دهد که بخشی از دلایل خشونت گرایی در بین تماشاگران به مسائل جامعه شناختی و برخی به مسائل روانی برمی گردد. سن، میزان کنترل خانواده و پایگاه اقتصادی و اجتماعی، تاثیر منفی معنادار و سابقه دعوا، نزاع، تنش، ناکامی، مصرف سیگار، سابقه مجرمانه بین دوستان و خویشاوندان، سابقه مجرمانه، عزیمت جمعی و گروهی، ارتباط با باشگاه و مسوولان و عدم سازگاری انتظارات، دارای تاثیر مثبت و معنادار در ارتکاب تماشاگران فوتبال تیم های استقلال و پرسپولیس به خشونت است. مسائلی نظیر سن، درآمد و اوقات فراغت، سازگاری اهداف و وسایل کنترل و نظارت، وسایل حمل و نقل و امکانات ورزشگاه در کنار دیدگاه کلارک و رابرت مرتون و ویژگی های خاص جامعه ایرانی در مدلی خاص می تواند به عنوان نظریه ای ترکیبی و مستقل در جرم شناسی خشونت تماشاگران فوتبال در ایران ارائه گردد.
خلاصه ماشینی:
بررسي جرم شناختي خشونت تماشاگران فوتبال مجيد آقايي * ـ دکتر علي صفاري ** چکيده : جرم شناسي ، شناسايي علل پيدايش خشونت را به عنوان يکي از موضوعات اساسـي در مطالعات خود در نظر دارد تا در پرتوي اين مطالعه آسيب هاي ناشـي از خشـونت کنترل گردد.
مسـائلي نظيـر سن ، درآمد و اوقات فراغت ، سازگاري اهداف و وسايل کنترل و نظارت ، وسايل حمل و نقل و امکانات ورزشگاه در کنار ديدگاه کلارک ١ و رابرت مرتـون ٢ و ويژگـي هـاي خاص جامعه ايراني در مدلي خاص مي تواند به عنوان نظريه اي ترکيبي و مستقل در جرم شناسي خشونت تماشاگران فوتبال در ايران ارائه گردد.
موسي عنبري ، بررسي علل خشونت گرايي در ميان تماشاگران فوتبال (تهـران : معاونـت اجتمـاعي ارشـاد ← هم به تناوب از اين خشونت بهره مند هستند ليکن درصد ايـن خشـونت بـا اروپـا و آمريکـاي جنوبي متفاوت است .
اين امر به نسبي بودن يافته هـاي جرم شناسي و تأثير زمان و مکان در گروه خاص مورد مطالعه برمي گردد؛ دوم اينکه ، سه شاخص عمده براي تحليل خشونت تماشاگران فوتبال ارائه گرديـده اسـت که عبارتند از: ١- شاخص زيسـتي ؛٢٤ ٢- شـاخص روانـي ؛٢٥ ٣- شـاخص جامعـه شـناختي ـ محيطي ٢٦، که در بين اين سه ديدگاه ، شاخص جامعه شناسانه مورد توجه جـرم شناسـان قـرار گرفته است .
٣٠ مطالعات زيستي انجام گرفته در زمينه خشونت تماشـاگران فوتبـال بسـيار محـدود بوده و بيشتر در قالب تئوري هايي ارائه گرديـده کـه تحليـل جامعـه آمـاري خاصـي نـدارد و نمي توان اين تئوري هاي بدون منبع را مبنا و اساس استخراج نظريه اي در خصوص علت بروز خشونت تماشاگران فوتبال قرار داد.