چکیده:
نمادها بخشی از فرهنگ یک ملت هستند که برای درک بهتر اسطورهها و آثار ادبی آن ملت باید به مفاهیم آنها پی برد. نماد، علامت، اشاره یا کلمهای است که پیامی گاه متناسب با ظاهر و گاه ورای معنی ظاهری خود دارد. نمادها در تمامی عرصههای هستی جایی برای خود گشودهاند. جانوران، گیاهان، آدمیان، اشیا و ... مصادیقی هستند که با نمادها در پیوندند. این پژوهش بر آن است تا به این پرسشها پاسخ دهد که بسامد نام پرندگان در خسرو و شیرین و لیلی و مجنون چگونه است؟ هر یک از پرندگان در این دو اثر در چه مفاهیم نمادینی به کار رفتهاند؟ آیا بین مفهوم نمادین آنها تطابق وجود دارد یا خیر؟ برای به دست آوردن پاسخی علمی، نخست این دو اثر مورد مطالعهی دقیق قرار گرفته؛ آن گاه مفاهیم نمادین نهفته در لابهلای پیامها و صورخیال موجود در این دو اثر برجسته شده؛ نیز مفاهیمی که دارای مایههای غنایی هستند مشخص گردیده؛ سرانجام به مقایسهی این مفاهیم با زبان نمودار پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
فصل نامۀ تحقيقات تعليمي و غنايي زبان و ادب فارسي دانشگاه آزاد اسلامي ـ واحد بوشهر شماره پياپي : بيست و دوم ـ زمستان ١٣٩٣ از صفحۀ ١٣تا ٣٤ بررسي تطبيقي تعليمي نقش هاي نمادين پرندگان * در خسرو و شيرين و ليلي و مجنون 1 حميد اياز دانشجوي دکتري زبان و ادبيّات فارسي دانشگاه آزاد اسلامي - واحد تهران جنوب - ايران 2 احمد خاتمي استاد زبان و ادبيات فارسي دانشگاه شهيد بهشتي - ايران چکيده نمادها بخشي از فرهنگ يک ملت هستند که براي درک بهتر اسطوره ها و آثـار ادبـي آن ملـت بايد به مفاهيم آن ها پي برد.
آواز خروس نماد صبح و روشنايي * دراج نام دراج در اين دو اثر پنج بار (دو بار در خسرو و شيرين و سه بار در ليلي و مجنون ) آمده است تا بيانگر دو مفهوم غنايي زير باشد: ١.
شکر بسيار و بادام اندکـي بـود کبوتر بي حد و شاهين يکي بود (همان ، ١٣٩٢: ٢٣٨) ليلي که دل در گروه عشق مجنون دارد گاه با خود مي گويد: چـون کبکـي از دسـت پـدر و شوي بگريزد؛ ولي ناگاه به اين مي انديشد که شاهين وجود آن دو، قدرتمندتر از اين خيال هاي واهي است : گه گويـد نـام و ننـگ بنشيـن کـز کبـک قوي ترسـت شاهيـن (همان ، ١٣٩١: ٢٠٢) بررسي تطبيقي مفاهيم نمادين شاهين در دو اثر نظامي مفاهيم نمادين خسرو و شيرين ليلي و مجنون شخص بزرگ زاده و قدرتمند * * طاووس ارسطو معتقد است که طاووس پرنده اي ايراني بوده و از ايران بـه يونـان بـرده شـده اسـت .