چکیده:
در عصر حاضر، گسترش روزافزون تمایل انسان به باورهای الهی و توجه به دین و مذهب
باعث گردیده تا جوامع مختلف بشری به حضور در اماکن مذهبی و زیارتی تمایل بیشتری نشان
دهند. از طرفی نیز پدیدة سالمندی در جهان کنونی و بهخصوص ایران به دلیل تغییرات
جمعیتشناختی و کاهش میزان موالید و مرگومیر, رو به افزایش است. از طرفی دیگرء ایران
کشوری مذهبی شناخته میشود و حضور روزاشزون زائران و عبادتکنندگان سالمند در اماکن
متبرکه و مذهبی کشور و الزام پاسخگویی و خدمترسانی متناسب با این قشر توجه ویژه به
شناخت نیازهای سالمندان در این اماکن را میطلبد. پژوهش حاضر با استفاده از دادههای
حاصل از مصاحبه با نخبگان آستان قدس رضوی و روش کیفی نظریهپردازی دادهبنیاد و
استفاده از نرمافزار «مکس کیو دی ای» مدل مفهومی نیازهای سالمندان را در قالب ۱۲ مقوله
متناسب با ۵ نیاز اساسی آنان در قالب تئوری انتخاب ارائه کرده است. این پژوهش افزایش
امنیت برای زندگی و نیازهای جسمی و روحی سالمند را در نیاز به بقاء حس تعلق و پیوند
عاطفی, تماس و ارتباط فیزیکی و هدیة متبرک سالمند را در نیاز به عشق و احساس تعلق؛
موفقیت. رفتار مطابق دلخواه و احترام به سالمند را در نیاز به قدرت؛ آرامش» عدم مزاحمت زاثر
و آزادی جهت انتخاب و خلاقیت سالمند را در نیاز به آزادی؛ و با دیگران بودن در مکان مذهبی
و تکرار زیارت و عبادت سالمند را در نیاز به تفریح؛ مدلسازی کرده است.
خلاصه ماشینی:
ايـن پژوهـش افزايـش امنيـت بـراي زندگـي و نيازهـاي جسـمي و روحـي سـالمند را در نيـاز بـه بقـا؛ حـسّ تعلـق و پيونـد عاطفـي ، تمـاس و ارتبـاط فيزيکـي و هديـۀ متبـرک سـالمند را در نيـاز بـه عشـق و احسـاس تعلـق ؛ موفقيـت ، رفتـار مطابـق دلخـواه و احتـرام بـه سـالمند را در نيـاز به قـدرت ؛ آرامـش ، عدم مزاحمـت زائر و آزادي جهـت انتخـاب و خلاقيـت سـالمند را در نيـاز بـه آزادي ؛ و بـا ديگـران بـودن در مـکان مذهبـي و تکـرار زيـارت و عبـادت سـالمند را در نيـاز بـه تفريـح ؛ مدل سـازي کـرده اسـت .
Successful Aging پديـدٔە سـالمندي از نتايـج توسـعه اسـت ولـي بي توجهـي بـه ابعـاد مختلـف آن و نيازهـاي ســالمندان مي توانــد مانعــي جــدي در برابــر توســعه قلمــداد شــود؛ بدين صــورت کــه اگــر نيازهـاي روانـي ، اجتماعـي ، فرهنگـي و اقتصـادي ايـن قشـر ناديـده گرفتـه شـود و جمعيـت ســالمندي در جامعــه رشــد پيــدا کنــد کــه قابليت هــاي لازم را بــراي يــک زندگــي انســاني نداشــته باشــند، چگونــه مي تــوان انتظــار توســعۀ بيشــتر را داشــت ، در حالي کــه مهم تريــن عامـل توسـعه ، نيـروي انسـاني اسـت (احمـدي و بهشـتي ، ١٣٨٦: ٣٦).
يکـي از متغيرهايـي کـه در ايـن تحقيـق مـورد بررسـي قـرار گرفتـه ، گرايش هـاي مذهبـي سـالمندان و نقـش آن بـر سـالمندي موفـق بـوده اسـت .
همچنيـن به دليـل افزايـش حضـور سـالمندان از سـاير مليـت هـا، ايـن کتاب هـا بايـد بـا ترجمه هـاي شـيعي حداقـل بـه دو زبـان انگليسـي و اردو در اختيـار قـرار گيـرد.