چکیده:
ﺗﻬﺮان ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ روی ﮔﺴﻞ، ﯾﮑﯽ از ﺷﻬﺮﻫﺎی ﺑﺤﺮانﺧﯿﺰ ﻣﺤﺴﻮب و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺤﺮان در آن از اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋهای ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﭘﮋوﻫﺶ ﻃﺮاﺣﯽ ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺿﻄﺮار در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﮥ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺳﺎﻧﺤﻪ (ICS ) ﺑﺮای ﺳﺘﺎد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺤﺮان در زﻣﺎن ﺧﻄﺮ زﻣﯿﻦ ﻟﺮزه و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی آن در ﺷﻬﺮداری ﻧﺎﺣﯿﻪ 8 ﻣﻨﻄﻘﻪ 4 ﺗﻬﺮان اﺳﺖ. اﻫﺪاف ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻠﻔﺎت و ﺧﺴﺎرت در زﻣﺎن ﺑﺮوز ﺳﻮاﻧﺢ ﻃﺒﯿﻌﯽ در ﮐﻼن ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ، ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺿﻄﺮار در ﺳﺎﻧﺤﻪ زﻣﯿﻦ ﻟﺮزه و اﻫﺪاف ﮐﺎرﺑﺮدی آن ﻫﻢ ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻄﺮﻫﺎ و آﺳﯿﺐﭘﺬﯾﺮی، آﻣﺎدﮔﯽ، ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ و ﺑﺎزﺗﻮاﻧﯽ ﺑﻮده و ﺿﺮورت آن ﻓﻘﺪان ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺿﻄﺮار در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﮥ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺳﺎﻧﺤﻪ (ICS ) در ﻣﺤﺪوده آن ﻧﺎﺣﯿﻪ و ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﺎﻧﺪن اﺑﻌﺎد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺑﺤﺮان در ﺷﮑﻞ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ اﺳﺖ. ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری ﺷﺎﻣﻞ 30 ﻧﻔﺮ از ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺷﻬﺮداری ﺑﻮده و از روش ﺗﻤﺎم ﺷﻤﺎری در ﻗﺎﻟﺐ ﺷﯿﻮهﻫﺎی ﻣﯿﺪاﻧﯽ و ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪای اﺳﺘﻔﺎده و ﻣﺘﻐﯿﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﭘﮋوﻫﺶ، ﻃﺮح ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺿﻄﺮار و ﻣﺘﻐﯿﯿﺮ واﺑﺴﺘﻪ آن، ﮐﺎﻫﺶ اﺛﺮ ﺳﻮاﻧﺢ ﺗﻌﯿﯿﻦ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎی ﺳﺘﺎد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺤﺮان ﺷﻬﺮداری ﻣﻨﻄﻘﻪ 4 و ﻧﺎﺣﯿﻪ 8 در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻧﻤﻮداری ﺗﻬﯿﻪ و ﺷﻬﺮدار ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺳﺘﺎد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺤﺮان و ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن ﭼﻬﺎر ﺑﺨﺶ زﯾﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺎ ﺷﺮح وﻇﺎﯾﻒ آﻧﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪﺻﻮرت ﺷﯿﻮه ﻧﺎﻣﻪ ای ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺤﺮان ﻣﺤﻠﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ اﺿﻄﺮار اﺳﺘﻔﺎده کرد.
خلاصه ماشینی:
در همین راستا در این پژوهش هدف بررسی بحران طبیعی ناشی از زلزله و ارائه یک برنامه مدون عملی از دیدگاه مدیریت اضطرار در قالب طراحی سامانه فرماندهی سانحه است؛ بنابراین یکی از نواحی پرجمعیت شهری موجود در منطقه 4 شهرداری تهران، ناحیه 8، محله حکیمیه بهعنوان جامعۀ مورد بررسی، انتخاب شده و سعی در طرح برنامۀ عملیاتی مدیران شهری آن ناحیه و منطقه در قبل، حین و بعد از وقوع لرزه بهعنوان مدیریت بحران در حوزه پدافندی عامل و غیرعامل شده است.
با طراحی این برنامه در محدودۀ مشخصشده، میتوان در زمان بروز زمینلرزه، شاخصهایی مانند: سرپرستی و نظارت، نحوۀ ارتباطها، تأمین امنیت جانی و مالی بازماندگان، هشدار و اطلاعرسانی و همچنین نحوۀ تخلیه و اسکان موقت برای آسیبدیدگان را تعیین و با مشخص کردن نیروهای کارآمد و آموزشدیده در پستهای اجرایی معینشده، به هدف اصلی مدیریت بحران که کاهش تلفات و خسارتهای ناشی از سوانح و فجایع ناشی از بلایای طبیعی است، دستیافت؛ بنابراین هدف آرمانی پژوهش کاهش تلفات و خسارتها در زمان بروز سوانح طبیعی در کلان شهر تهران و هدف کلی طراحی برنامه از دیدگاه عملیاتی مدیریت اضطرار در قالب طراحی سامانه فرماندهی سانحه (ICS) در زمین لرزه است.
با بررسی مطالعه و پژوهشهای انجام شده، مشخص میگردد که اقدامهای قابل توجهی در تعیین میزان آسیبپذیری بهصورت نظری انجام پذیرفته، اما در زمینۀ مدیریت بحران ناشی از سوانح، کار چندانی صورت نپذیرفته است، بنابراین در این مقاله به ارائه طرح عملیاتی در شرایط اضطرار در برابر زمینلرزه احتمالی برای محدوده ناحیه 8 منطقه 4 تهران پرداختهایم.