چکیده:
مدیریت بر بحرانها باید در موقعیت مکانی خاصی انجام شود که از آن بهعنوان مراکز مدیریت بحران یاد میشود. از موارد مهم قبل از احداث این مراکز، مطالعه، بررسی و انتخاب مکان جغرافیایی مناسب برای استقرار این نوع کاربری است. بررسی استقرار این مراکز در شهر ساری، اولین شهر در نظام سلسلهمراتبی شهری مازندران با بالاترین نرخ رشد جمعیت و وقوع بیشمار حوادث طبیعی و غیرطبیعی در طول تاریخ بهعنوان مسئله اصلی موردمطالعه قرار گرفت. هدف اصلی پژوهش «مکانیابی بهینه مراکز مدیریت و پشتیبانی بحران شهر ساری بهمنظور کاهش مخاطرات محیطی» است که در این راستا، ابتدا عوامل و معیارهای موثر با مطالعات کتابخانهای، مراجعه به خبرگان و بهرهگیری از روش دلفی، شناسایی، سپس نسبت به اولویتبندی هریک از عوامل و معیارهای موثر با استفاده از روش ایاچپی که یکی از روشهای مرسوم تصمیمگیری چندمعیاره است اقدام و درنهایت با پاسخ به سوال اصلی، مکان بهینه با استفاده از سامانه جی آی اس انتخاب میشود. مطالعه ما فرضیه ندارد چون صرفا در پی شناسایی متغیرها است نه روابط بین آنها و نوع این پژوهش بهدلیل ماهیت آن توصیفی - کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات شامل؛ بررسیهای کتابخانهای و پیمایشهای میدانی و ابزار گردآوری ؛ فیشبرداری، پرسشنامه(باز و بسته) و مشاهده و نحوه تجزیهوتحلیل، روش کمی است. جامعه آماری را 32 نفر از صاحبنظران تشکیل داده که با توجه به مراجعه به خبرگان از کل جامعه سرشماری میشود.
خلاصه ماشینی:
بنابراین مسئله اصلی پژوهش عبارت است از اینکه وضعیت موجود شهر موردمطالعه (ساری) ازنظر احداث مراکز مدیریت بحران چگونه است؟ و اساسی اینکه چه عوامل و معیارهایی در مکانیابی بهینه این مراکز مؤثر است؟ و بر این اساس بهترین مکان در ساری کجاست؟ اهمیت و ضرورت در مکانیابی هر نوع کاربری شهری، درنظرگرفتن شرایط آن کاربری، کمک شایانی در موفقیت و خدماترسانی بهینه آن کاربری خواهد داشت (بهرامپور و بمانیان،1391: 1).
در این خصوص با عنایت به معیارهای تعیینشده، ویژگیهای منطقه در قالب بافت شهری (مسکونی و فرسوده)، شبکه معابر (سلسلهمراتب معابر)، زیرساختهای شهری مؤثر و عوارض طبیعی اثرگذار شناساییشده، ضرورت دارد که اطلاعات و موقعیتهای شناساییشده بهصورت لایههای اطلاعاتی تعریف تا بتوان تحلیلی یکپارچه و جامع از تمام آنها برای تعیین مکان بهینه استقرار مراکز مدیریت بحران در شهر ساری بهدست آورد.
جدول شماره6- وزن و رتبه عوامل اصلی پژوهش (به تصویر صفحه مراجعه شود) سؤال سوم: مطلوبترین مکان برای احداث مراکز مدیریت و پشتیبانی بحران در شهر ساری با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی جیآیاس کجاست؟ براساس معیارها و شاخصها یا زیرمعیارهای گردآوری شده مکانیابی مراکز مدیریت بحران و تحلیل برای ارزشگذاری و الویتبندی معیارها، با استفاده ازنظر کارشناسان خبره و تطبیق نظرهای ارائهشده با مبانی نظری روش ایاچپی به محاسبۀ وزن معیارها با استفاده از نرمافزار اکسپرت چویس 1 پرداخته میشود (بهرامپور و بمانیان،18:1391).
در این پژوهش اقدام به تلفیق شاخصهای وزن دادهشده در محیط جیآیاس شد و پهنههای مناسب برای ساختن مراکز مدیریت بحران با استفاده از تحلیلگر مکانی سامانه اطلاعات جغرافیایی و تعریف معیارهای موردنظر بهصورت لایههای اطلاعاتی، اطلاعات بهدستآمده ترکیب و سپس تجزیهوتحلیل و درپایان ارزش نهایی هر بلوک با توجه به میانگین ارزش EXPERT CHOICE.