چکیده:
همواره در طی مراحل مختلف فنولوژی خرما ، الگوهای متفاوتی از گردش های جوی حاکم هستند . این تحقیق به منظور طبقه بندی و ارتباط سنجی ، این الگوها با مراحل فنولوژی خرما ، در مناطق خرما خیز سراوان (خرمای مضافتی ) وآبادان (خرمای استعمران) ، در دو دوره ، سالهای قبل و بعد ازسال 1977 (به عنوان سال شاخص ) ، در ماه های مارس تا نوامبر می باشد . لذا مراحل فنولوژی خرما از لحاظ زمانی به دو فاز اصلی ظهور اسپات تا حبابوک و کمیری تا تمار و همچنین الگو های گردشی فشار تراز500 هکتوپاسکال و فشار سطح دریا هر کدام به سه طبقه ( شامل دوطبقه اصلی ویک طبقه به عنوان طبقه فرین ) دسته بندی و نامگذاری گردید ، نتایج نشان داد در مناطق مورد نظر علاوه بر جابجایی زمانی طبقات ، در طول ماه های موردنظر در سالهای قبل وبعد از 1977، میزان همبستگی بین دمای هوای فاز های فنولوژی خرما با طبقات اصلی نیز متفاوت می باشد . به طوریکه ، دمای هوای فاز اول فنولوژی خرما در هر دو منطقه سراوان و آبادان ، همبستگی معنی داری با طبقه 5840 تا5750 ( تیپ معتدل تراز 500 ) داشته که در بعد از سال1977 میزان آنها کاهش یافته است و در خصوص فاز دوم فنولوژی ، در سراوان همبستگی معنی داری فقط با طبقه 1010 تا 1002 (تیپ معتدل – گرم تراز سطح دریا) داشته که در سال های بعد از 1977 مقدار آن افزایش یافته است که نشان می دهد این فاز در این منطقه فقط تحت تاثیر فشار تراز سطح دریا می باشد و در آبادان ، فاز مذکور همبستگی معنی داری هم با طبقه 5900-5840 (تیپ معتدل تراز 500) وهم با طبقه 1010 تا 1002 (تیپ معتدل – گرم تراز سطح دریا) دارد که نشان دهنده تاثیر هردوالگو برروی این فاز می باشد .
خلاصه ماشینی:
اين پژوهش با رويکرد محيطي به گردش به اين مسئله پاسخ مي دهد؛ که در طول مراحل فنولوژي خرما (ظهور اسپات ، باز شدن اسپات ، حبابوک، کميري، خلال ، رطب و تمار) چه طبقاتي غالبي از الگوهاي فشار سطح دريا و تراز ٥٠٠ هکتوپاسکال در مناطق سراوان و آبادان حاکم هستند و درصد فراواني آن ها در هر منطقه در عمق زمان چگونه بوده است که باعث گرديده که در اين مناطق خرما استقرار بيابد و محصول بدهد و اينکه آيا بين دماي هواي فازهاي مختلف فنولوژي خرما و طبقات اين الگوها ارتباط وجود دارد؟ مطالعاتي در رابطه با ارتباط اقليم ، محصول خرما و فنولوژي بعضي گياهان (شباني و همکاران ، ٢٠١٦)١ اثر تغيير اقليم بر روي پراکنش آينده خرما در عمان ، از دو مدل گردش عمومي هوا شامل CSIRO-Mk٠ و MIROC-H تحت سناريوي A٢ براي سال هاي ٢٠٣٠،٢٠٥٠،٢٠٧٠ و ٢١٠٠ استفاده کردند و نتايج نشان داد که بخش هاي شرقي و غربي آن کشور تا سال ٢٠٣٠ شرايط آب و هوايي براي کشت خرما مناسب است و همچنين بخش هاي بين ١٨ تا ٢٢ درجه شمالي و ٥٣ تا ٥٦ درجه شرقي، همواره هر چه به سمت سال هاي ٢٠٥٠، ٢٠٧٠ و ٢١٠٠ مي رود شرايط نامناسب تر مي گردد.