چکیده:
امروزه ارتباطات و اطلاعات در پیشرفت انسان و توسعه جوامع نقشی اساسی و انکار ناپذیر دارد. در این تحقیق با استفاده از شاخصهای ارتباطات و اطلاعات به سطحبندی جامعه عصر اطلاعاتی در شهرستانهای استان گلستان پرداختهایم. روش پژوهش، بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی و دارای هدف کاربردی- توسعهای است. دادههای مورد نیاز به روش کتابخانهای و اسنادی جمع آوری شده است. تکنیکهای به کار گرفته شده در این مقاله، ضریب ویژگی، حل اختلاف طبقهای، ضریب تغییرات و مدل ویکور بوده و برای امتیاز دهی از روش آنتروپی شانون استفاده گردید، همچنین برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزار آماری Excel استفاده شده است، برای نمایش آن به صورت توزیع فضایی از نرم افزار ARC GIS 9.3 استفاده شده است. یافتههای بدست آمده نشان میدهد که اختلاف فاحشی بین شهرستان گرگان به عنوان مرکز استان با دیگر شهرستانهای استان از لحاظ برخورداری از شاخصهای جامعه اطلاعاتی- ارتباطی وجود دارد. بر اساس نتایج تکنیک ضریب ویژگی شهرستان گرگان با میزان ویژگی بالای 3355792 دارای اختلاف فاحشی با دیگر شهرستانهای استان و به صورت ملموس با شهرستان دوم استان از لحاظ برخورداری از شاخصهای جامعه اطلاعاتی - ارتباطی یعنی شهرستان گنبد کاووس با میزان ضریب ویژگی 623117 میباشد. تلفیق نتایج حاصل از تکنیک ضریب ویژگی برای طبقه گذاری شهرستانهای استان در مدل حل اختلاف طبقهای نیز فقط شهرستان گرگان را در طبقه اول توسعه و 13 شهرستان دیگر استان را در طبقه محروم یعنی طبقه پنجم قرار میدهد. محاسبه ضریب تغییرات جهت تحلیل پراکنش شاخصها نیز نشان میدهد که شاخص تعداد چاپخانهها با میزان 24/3 دارای پراکنش نابرابری بین شهرستانهای استان است. نتایج تکنیک ویکور نشان میدهد که شهرستان گرگان بیشتر شاخصهای جامعه اطلاعاتی- ارتباطی را در خود متمرکز کرده و محرومترین شهرستان گمیشان است.
خلاصه ماشینی:
بر اساس نتایج تکنیک ضریب ویژگی شهرستان گرگان با میزان ویژگی بـالای ٣٣٥٥٧٩٢ دارای اختلاف فاحشی با دیگر شهرستانهای استان و به صورت ملموس با شهرستان دوم استان از لحاظ برخورداری از شاخص های جامعه اطلاعاتی - ارتباطی یعنـی شهرسـتان گنبـد کـاووس بـا میـزان ضــریب ویژگــی ٦٢٣١١٧ مــیباشــد.
جامعه اطلاعاتی که خود مستلزم توسعه به نسبت کامل ارتباطات و زیر ساختارهای ارتبـاطی و بـه کارگیری و گسترش وسایل نو ارتباطی است و میتواند جوامع را به سمت توسـعه رهنمـون کنـد در دهه های اخیر و بـه ویـژه در ده سـال گذشـته یکـی از مهمتـرین موضـوعاتی اسـت کـه توجـه نظریه پردازان و متخصصان علوم اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را به خود جلب کرده و در عرصه روابط بین الملل ، مناسبات منطقه ای و زندگی ملی نیز جایگاه برجسته ای یافته اسـت ؛ از همـین رو، در حال حاضر اقتصادهای پیشرفته توسط فرایندهای اقتصادی و بازسـاخت فضـایی در چـارچوب اقتصاد دانش محور جدید تغییر یافته اند(فنی و همکاران،١٣٩٣: ٥٤).
(رجوع شود به تصوير صفحه) (رجوع شود به تصوير صفحه) منبع : محاسبات نگارندگان همان طور که از جدول شماره (١) مشاهده میشود با محاسبه ضریب ویژگی شاخص های جامعـه ارتباطی- اطلاعاتی برای شهرستانهای استان، شهرستان گرگان با جذب اکثریت امکانات تفاوت فاحشی را از لحاظ میزان توسعه در برخورداری از شاخص ها با توجه به مجموع ضـریب ویژگـی بدست آمده برای آن با سایر شهرستانها ایجاد کرده و رقـم بـالای مجمـوع ضـریب ویژگـی آن نسبت به سایر شهرستانها گویای این امر است .