چکیده:
مساجد و مکانهایی نظیر آن برای ارائه معانی الهی خلق میشوند به همین دلیل معماران از ابزاری مانند هندسه و تناسبات طلایی برای ارائه آن استفاده مینمایند تا مفاهیم را به کاربران آن مکان منتقل نمایند که اثری نظیر این مسجد یکی از نمونههای موفق آن میباشد. در این تحقیق مسجد جامع اصفهان نمونه موردی میباشد که به دلیل دارا بودن معماری دورههای مختلف در خود لقب موزه مساجد را گرفته است. از این رو در این تحقیق به تحلیل هندسی پلان این اثر و عناصر مختلفی که در دورههای مختلف و توسط معماران مختلف نیز بنا شدهاند پرداخته شده است. روش انجام پژوهش به صورت تجزیه و تحلیل هندسی و تناسب یابی پلانی صورت پذیرفته است. همچنین به این مسئله که از چه نوع هندسه و تناسبات طلایی در این اثر هنری استفاده شده نیز پرداخته شده است. یافتههای حاصل از این پژوهش نشانگر دارا بودن اشتراکات تناسبی و هندسی در بین تمامی سبکهای معماری بکار رفته در دورههای مختلف در این بنا میباشد که این اثر را به عنوان یک اثر یکپارچه به عنوان مسجد جامع اصفهان ارائه میدهد.مساجد و مکانهایی نظیر آن برای ارائه معانی الهی خلق میشوند به همین دلیل معماران از ابزاری مانند هندسه و تناسبات طلایی برای ارائه آن استفاده مینمایند تا مفاهیم را به کاربران آن مکان منتقل نمایند که اثری نظیر این مسجد یکی از نمونههای موفق آن میباشد. در این تحقیق مسجد جامع اصفهان نمونه موردی میباشد که به دلیل دارا بودن معماری دورههای مختلف در خود لقب موزه مساجد را گرفته است. از این رو در این تحقیق به تحلیل هندسی پلان این اثر و عناصر مختلفی که در دورههای مختلف و توسط معماران مختلف نیز بنا شدهاند پرداخته شده است. روش انجام پژوهش به صورت تجزیه و تحلیل هندسی و تناسب یابی پلانی صورت پذیرفته است. همچنین به این مسئله که از چه نوع هندسه و تناسبات طلایی در این اثر هنری استفاده شده نیز پرداخته شده است. یافتههای حاصل از این پژوهش نشانگر دارا بودن اشتراکات تناسبی و هندسی در بین تمامی سبکهای معماری بکار رفته در دورههای مختلف در این بنا میباشد که این اثر را به عنوان یک اثر یکپارچه به عنوان مسجد جامع اصفهان ارائه میدهد.
خلاصه ماشینی:
در این تحقیق مسجد جامع اصفهان نمونه موردی میباشد که به دلیل دارا بودن معماری دورههای مختلف در خود لقب موزه مساجد را گرفته است.
اگر به تک تک یافتههای ارائه شده و تصاویر تحلیل شده بنگریم، میتوان مشاهده کرد که علیرغم سیر تحول کالبدی و الحاقات این مسجد در دورههای مختلف و بدون وجود ارتباط مستقیم معماران دورههای مختلف با یکدیگر، این الحاقات دارای یک نوع هندسه و تناسبات نزدیک به هم میباشند و از تقارن تا رعایت تناسبات طلایی که هم به صورت واحدهای جداگانه و هم در نگاه کلی، این اثر را به صورت یک عنصر واحد تحت عنوان مسجد جامع اصفهان ارائه میدهد و رابطه تناسبات طلایی با شکل گیری و نحوه قرارگیری عناصری مانند ستونها، خود میتواند به نوعی ثابت کننده آن باشد که معماری این اثر در تمامی دورهها دارای سیستم هندسی و تناسبی یکسانی میباشد.
این موضوع که تناسبات بکار رفته در معماری گذشته ایران دارای رابطه نزدیکی با تناسب طلایی میباشد را نیز میتوان در مقالات دیگری نظیر مقاله «تحلیل هندسی معماری مسجد شیخ لطف الله اصفهان جهت تعیین ارتباط هندسی نمازخانه با جلو خان ورودی بنا» (دهار و علی پور، 1392: 38) مشاهده نمود که با توجه به نتیجه گیری مقاله مذکور، در مسجد شیخ لطف الله اصفهان نیز از این تناسبات استفاده شده است.