چکیده:
یک سیستم حملونقل پایدار میتواند مرکز توسعه جامعه باشد؛ اگر بهدرستی برنامهریزی و طراحی نشده باشد میتواند به شبکه سرویسدهی منجر شود که نیازهای متغیر و بهروز را نادیده گرفته، وضعیت فقرا را تشدید کند، به محیطزیست آسیب برساند و از توان مالی عمومی فراتر رود. تجارب نشان داده است دستیابی به یک سیستم حملونقل پایدار در گرو بهکارگیری ترکیبی از سیاستها و راهبردهایی است که استفاده از خودرو را داخل شهر محدود کرده و شیوههای پایدار حملونقل همچون پیادهروی، دوچرخهسواری و حملونقل عمومی را در محور توجه قرار دهد. در همین راستا، پژوهش حاضر نیز بهدنبال ارائه راهبردهایی است که بتوان سیستم حملونقل منطقه 12 کلانشهر تهران را به مرزهای توسعه پایدار نزدیک کرد. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی- میدانی با استفاده از ابزار پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه است. جامعه آماری آن، ساکنان منطقه 12 کلانشهر تهران که در سرشماری سال 1395 رقمی بالغ بر 240909 نفر بوده است. برای تخمین حجم نمونه، از فرمول شارل کوکران استفاده شده است. برای دستیابی به وضعیت موجود شاخصهای حملونقل در منطقه 12، از روش پرسشنامه عمومی و جمعآوری اطلاعات از اسناد بهخصوص آمار سالانه حملونقل و ترافیک کلانشهر تهران استفاده شد. بعد از شناخت وضع موجود، فرآیند برنامهریزی راهبردی با استفاده از مدل SWOT انجام شد. در نهایت پس از طی مراحل تجزیه و تحلیل، مشخص شد موقعیت استراتژیک سیستم حملونقل منطقه 12 موقعیت بازنگری و یا انطباقی است. بنابراین راهبردهای مربوط به این موقعیت در اولویت قرار گرفته و با استفاده از ماتریس برنامهریزی کمی (QSPM) رتبهبندی شدند. اولین راهبرد کلی برای نیل به پایداری سیستم حملونقل منطقه 12 عبارتاستاز: در نظر گرفتن ترکیبی از مشوقها برای استفاده از شیوههای حملونقل پایدار و ترکیبی از محدودیتها برای استفادهکنندگان خودرو برای کاهش استفاده از خودرو.
خلاصه ماشینی:
زیرا زیرساخت ها و شبکه معابر این منطقه همانند اکثریت مراکز شهری در ایران و جهان در زمان شکل گیری بر مقیاس انسانی بنا شده است و برای ترافیک خودرو با این حجم مناسب نیست به گونه ای که حتی با قرارگیری در میانه طرح های ترافیک و زوج و فرد کلان شهر تهران ، همواره به عنوان پرمسئله ترین منطقه تهران از منظر مسائل ترافیکی مطرح است ، به گونه ای که این منطقه از نظر شاخص های ترافیکی هم چون پایین ترین میزان میانگین سرعت در بین مناطق تهران ، بالاترین درصد تاخیر از کل زمان سفر، بالاترین میزان کیلومتر طی شده توسط وسایل نقلیه با شرایط کند و بحرانی ، آلودگی شدید هوا و صدا در بین مناطق تهران در جایگاه های نخست بوده است (معاونت حمل ونقل و ترافیک کلان شهر تهران ، ١٣٩٥).
اما با وجود این عوامل باز هم به عنوان حادترین منطقه از نظر شاخص های ترافیکی هم چون بالاترین درصد تاخیر از کل زمان سفر، بالاترین میزان کیلومتر طی شده توسط وسایل نقلیه با شرایط کند و بحرانی ، آلودگی شدید هوا و صدا در بین مناطق تهران مطرح ١٤٢ است (معاونت حمل ونقل و ترافیک کلان شهر تهران ، ١٣٩٥).
ارزیابی عوامل درونی (IFE): در این گام نقاط قوت و ضعف سیستم حمل ونقل منطقه ١٢ کلان شهر تهران با استفاده از روش های میدانی (پرسش نامه ، مشاهده ، مصاحبه ) و روش های کتابخانه ای و اسنادی شناسایی شده و در ستون های ماتریس 1.
Our Common Future, Report of the World Commission on Environment and Development, http://www.