چکیده:
هدف از انجام پژوهش حاضر مدلیابی ساختاری پیشبینی اعتیادپذیری بر اساس طرحواره وابستگی/ بیکفایتی و تحمل پریشانی با نقش میانجیگری سیستمهای مغزی– رفتاری در بین دانشآموزان کرج بود. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی و بر اساس معادلات ساختاری بود و جامعهی مورد مطالعه در این پژوهش کلیه دانشآموزان مقطع دوم دبیرستانهای پسرانه و دخترانه مناطق چهارگانه شهر کرج در سال تحصیلی 97-1396 مشغول به تحصیل بودند. در پژوهش حاضر از روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چندمرحلهای استفاده شد. حجم نمونه با توجه به تعداد متغیرهای پژوهش، 200 نفر در نظر گرفته شد. ابزار این تحقیق پرسشنامههای مقیاس اعتیادپذیری، فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره ناسازگار اولیه (SQ-SF)، تحمل پریشانی و نسخه کوتاه پرسشنامه سیستمهای مغزی–رفتاریگری-ویلسون بود. روش آماری مورد استفاده در پژوهش، تحلیل مسیر بود. نتایج با استفاده از نرمافزار SPSS21 و Lisrel نشان داد که: مدل ساختاری پژوهش برازش مطلوب و قابل قبول با دادههای پژوهشی داشت. نتایج نشان داد که تاثیر متغیر تحمل پریشانی بر متغیر سیستم مغزی رفتاری گریز تائید شد. همچنین تاثیر متغیر طرحواره وابستگی/ بیکفایتی بر متغیر سیستم مغزی رفتاری بازداری در سطح تائید شد و تاثیر متغیرهای بازداری رفتاری، جنگوگریز بر متغیر اعتیادپذیری در سطح تائید شد. نتایج در فرضیه 4 و 5 نیز نشان داد که رابطه مستقیمی بین تحمل پریشانی و طرحواره وابستگی/ بیکفایتی با اعتیادپذیری، وجود دارد. همچنین رابطهی غیرمستقیم اثر تحمل پریشانی بر اعتیادپذیری غیرمعنادار و اثر متغیر طرحواره وابستگی/ بیکفایتی ازطریق سیستمهای مغزی–رفتاری بر اعتیادپذیری معنادار بود (05/0>p). در مجموع نتیجه گرفته شد که تعامل چندگانه متغیرهای طرحواره وابستگی/ بیکفایتی، تحمل پریشانی و سیستمهای مغزی-رفتاری نقش مهمی در پیشبینی اعتیادپذیری نوجوانان دارند.
خلاصه ماشینی:
علیرغم مطالعات انجام شده قبلی در خصوص گرایش به اعتیاد به صورت تک بعدی، تحقیق حاضر به صورت بدیعی در نظر دارد نقش سه عامل بنیادی روان شناختی با میانجیگری سیستم های مغزی- رفتاری را بررسی نموده و نتیجه حاصل از این پژوهش به صورت نوآورانه ای به طراحی یک مدل بدیع در حوزه اعتیاد پذیری در نوجوانان منجر خواهد شد که این مدل جدید میتواند علاوه بر استفاده های پژوهشی به عنوان یک بسته آموزشی و پیشگیرانه جدید در حوزه های آموزشی و مراکز پیشگیری از اعتیاد مورد استفاده قرار گیرد و بر اساس آن علاوه بر سنجش اعتیاد پذیری نوجوانان ، گروه های در معرض خطر آسیب در این گروه سنی را شناسایی و اقدامات پیشگیرانه مناسبی قبل از اعتیاد برای آنان طراحی و اجرا نموده و در این خصوص تاکنون مدل جامع و تلفیقی ارائه نشده است و این نشان دهنده خلأ پژوهش های پیشین است ؛ بنابراین فرضیه های پژوهش به شرح زیر میباشد: فرضیه اصلی: الگوی پیشنهادی از پیشایندها و پیامدهای اعتیاد پذیری برازنده دادها است .
همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد که رابطه ی غیرمستقیم اثر تحمل پریشانی بر اعتیادپذیری، غیرمعنادار و اثر متغیر طرح واره وابستگی/ بیکفایتی ازطریق سیستم های مغزی–رفتاری بر اعتیادپذیری، معنادار بود.
Balsamo M, Carlucci L, Sergi MR, Klein Murdock K, Saggino A (2015) The Mediating Role of Early Maladaptive Schemas in the Relation between Co-Rumination and Depression in Young Adults.
Daughters SB, Lejuez CW, Bornovalova MA, Kahler CW, Strong DR, Brown RA (2005a) Distress tolerance as a predictor of early treatment dropout in a residential substance abuse treatment facility.