چکیده:
پژوهش حاضر با هدف استخراج اصول حاکم بر طراحی الگوی برنامهدرسی تربیت اخلاقی در دوره ابتدایی نظام آموزشی ایران انجام شده است. این پژوهش با رویکرد کیفی و با روش تحلیل محتوای کیفی انجام گرفته است. نمونه آماری شامل متخصصان و معلمان با تجربه دوره ابتدایی بودند که با روش نمونه-گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده، مصاحبه نیمهساختاریافته بود. برای تحلیل دادههای کیفی از روش تحلیل محتوای کیفی استقرایی بهره برده شد. در نهایت بر اساس 9 مقوله کلی 25 اصل استخراج گردید. در مقوله رویکرد، اصولی مانند شایستگیمحوری و فراگیری؛ در مقوله اهداف و مقاصد، اصولی مانند جامعیت اهداف، پرهیز از غایتزدگی و کثرتگرایی در گزینش ارزشهای اخلاقی؛ در مقوله محتوا، اصولی مانند تناسب، موقعیتمحوری، تاکید بر الگوی مارپیچی و یادگیری چندحسی؛ در مقوله روشهای یاددهی- یادگیری، اصولی مانند محوریت عادتآموزی، بسط فعالیتهای یاددهی- یادگیری به خارج از کلاس درس؛ در مقوله نقش نیروی انسانی، اصولی مانند اصل همگانی بودن مسئولیت تربیت اخلاقی، اصل عاملیت اخلاقی و صلاحیتهای حرفهای معلم؛ در مقوله ارزشیابی، اصولی مانند تفاوت پارادایمی و کارکردی در ارزشیابی و تنوع منبع دادهها در ارزشیابی و در نهایت در مقوله زمان و مکان، اصولی مانند تابعیت مکان و زمان از موقعیت یادگیری و مکانها و زمانهای سهیم و موثر در تربیت اخلاقی استخراج گردید.
خلاصه ماشینی:
بر اساس اين اسناد ساحت تربيت اعتقادي، عبادي و اخلاقي مهم ترين ساحت از بين ساحت هاي ششگانه تربيت محسوب ميگردد که نه تنها 1 1- Character formation 2- Periodic-logical precedence داراي هويتي مستقل است بلکه بايد در تمامي ساحت هاي ديگر نيز بروز و ظهور داشته باشد (١٥٣ ,b٢٠١١ ,Supreme Council of the Cultural Revolution).
از طرف ديگر اخلاق در بخش الگوي هدف هاي کلي برنامه هاي درسي و تربيتي و در کنار مفاهيم ديگري مانند تعقل ، ايمان ، علم و عمل به عنوان مفاهيم اصلي در نظر گرفته شده اند که انتظار ميرود دانش آموزان طي دوره تحصيلات مدرسه اي، در مجموع به مرتبه اي از شايستگيهاي پايه در آن دست يابند (١٧٣ ,٢٠١٢ ,Supreme Council for Education).
Main Categories Subsidiary categories and principles of the moral education curriculum مقولات اصلي مقولات فرعي اصول Principles Subsidiary categories CatMegaionries اصول ناظر بر محوريت اخلاق فضيلت گرا و تربيت منش ، رويکرد برنامه شايستگيمحوري شايستگي محوري اصول ناظر بر فراگيري هم ترازي تربيت با تربيت اخلاقي، فرابرنامه اي بودن اصول تدوين اهداف جامعيت اهداف ، پرهيز از غايت زدگي در تدوين اهداف اهداف و مقاصد تأکيد بر منابع متنوع با محوريت منابع ديني براي برنامه درسي اصول ناظر بر گزينش شناسايي و گزينش ارزش هاي اخلاقي، پرهيز از ارزشهاي اخلاقي کثرت گرايي در گزينش ارزش هاي اخلاقي اصول انتخاب محتوا تناسب ، موقعيت محوري محتوا اصول سازمان دهي و ارائه اصل استمرار و تأکيد بر الگوي مارپيچي، انعطاف محتوا در ارائه محتوا، يادگيري چندحسي .