چکیده:
پولشویی پدیدهای است که به عنوان جرمی سازمانیافته و فراملی در دهههای اخیر در اسناد و برنامههای بینالمللی به دنیا معرفی شده است. قانونگذار ایران نیز، با تاسّی از کنوانسیونهای بینالمللی در این زمینه، در بهمنماه 1386 با تصویب قانون مبارزه با پولشویی به اتخاذ سیاست جنایی منسجم در جهت رویارویی با آن دست زد. در یک تعریف ساده پولشویی عبارت است از عملیاتی که توسط مرتکبان جرائم، برای مشروع جلوه دادن درآمدهای نامشروع حاصل از ارتکاب جرم انجام میگیرد. برای مبانی فقهی جرم انگاری پولشویی میتوان به آیات، روایات و قواعد فقهی متعددی اشاره کرد. این جرم یک جرم ثانویه و به معنای مخفی کردن آگاهانه ماهیت و منشاء نامشروع اموال حاصل از ارتکاب این جرایم است. میزان بالای پولشویی در جهان، خصوصیات سازمانیافتگی و فراملی بودن و بدون بزهدیده بودن این جرم، ضرورت جرم انگاری این پدیده را در دنیا و همچنین ایران بیشتر کرده و به همین جهت نیز در ایران لایحهای در خصوص مبارزه با پولشویی به تصویب رسید که هنوز مراحل نهایی قانونگذاری را طی نکرده است. اسناد بینالمللی و منطقهای متعددی در خصوص پولشویی به تصویب رسیدهاند که برخی از مهمترین آنها عبارتند از کنوانسیون وین 1988، کنوانسیون شورای اروپا 1990، دستورالعمل اروپایی 1991، کنوانسیون پالرمو در سال 2000 و کنوانسیون مبارزه با فساد مالی سال 2003. هدف ازوضع این اسناد این است که تا جایی که ممکن است عرصه بر پولشویان تنگ شود و هزینه عملیات پولشویی برای آنها بالا رود. اما علی رغم آنکه مقنن جمهوری اسلامی ایران، در مقرر کردن رفتارهای فیزیکی جرم پولشویی تا اندازهای از رویه بینالمللی فاصله گرفته است؛ با تفسیر صحیح قانون مبارزه با پولشویی این نتیجه به دست میآید که جرم پولشویی در ایران و رویه بینالمللی از حیث شرایط و اوضاع و احوال تفاوتی ندارد.
خلاصه ماشینی:
امروزه با جهانی شدن اقتصاد و توسعه روابط بین فرهنگی بستر مناسبی برای رشد و گسترش فراهم آمده است بطوریکه امروزه جنایات سازمان یافته در اشکال مختلف از جمله قاچاق مواد مخدر، قاچاق تسلیحات قاچاق اعضای بدن انسان ، قاچاق مواد رادیواکتیو، قاچاق مهاجران ، ارتشاء، تطهیر درآمدهای ناشی از ارتکاب جنایات سازمان یافته و حتی تروریسم به وجود آمده است و نگرانی و دغدغه های زیادی در برخی ممالک ایجاد شده است و توجه دست اندرکاران مبارزه با جرایم سازمان یافته به عواید و سودهای ناشی از آن ها معطوف شده و در راستای برخورد با این نوع عواید و داراییها، کشف ، ضبط و مصادره این اموال درهرمکان و به هر شکل و ماهیتی که تغییریافته باشند مورد توجه قانون گذاران قرار گرفته است .
پول شویی یکی از شریان های تجارت مجرمانه در جهان تلقی میشود؛ زیرا ناشی از فعالیت های اقتصادی ناسالم بوده و نقش اساسی آن ترغیب یا تسهیل فعالیت بزهکاران یا تقویت جرایم سازمان یافته است این پدیده تهدیدی جدی علیه اقتصاد ملی و جهانی محسوب شده و سبب میگردد فعالیت اقتصاد خصوصی، تعاونی، دولتی ازمسیراصلی خود خارج شود و به یک شریان ناصحیح بدل گردد.
ماده (٢) قانون مبارزه با پول شویی مصوب ٢ اسفندماه ١٣٨٦ مجلس شورای اسلامی نیز پول شویی را چنین تعریف میکند: الف - تحصیل ، تملک ، نگهداری یـا اسـتـفـاده از عواید حاصل از فعالیت های غیرقانونی با علم به این که به طور مستقیم یا غیرمستقیم در نتیجه ارتکاب جرم به دست آمده باشد.