چکیده:
یکی از شاخصههای اصلی دوره پساتجدد، رشد روزافزون معنویتخواهی و به دنبال آن، شکلگیری جنبشهای نوپدید معنویتگراست، اما ارائه معنویتهای نوپدید با مؤلفههایی که برای آن تعریف شده است ـ بهویژه تأکید بر انسانمداری و عرفیگروی ـ صلاحیّت و نیز توانایی مدّعیان این معنویتها را در پاسخ به نیاز معنویتخواهی انسان، با تردیدهای جدّی مواجه ساخته است. سؤال اصلی این است که: معنویتهای دوره پساتجدد با کدامین برهانِ عقلی یا نقلی، مدعیِ پاسخ به نیاز معنوی انسان معاصرند؟
نوشتار حاضر درصدد است با واکاوی مؤلفههای معنویتهای دوره پستمدرن و مقایسه آن با مؤلفههای معنویت اسلامی، عیار راستی مدعیات این نوع معنویتها را با سنجه معنویت اسلامی بسنجد. روش به کار گرفته شده در این پژوهش، کتابخانهای است که در آن با استفاده از دو عنصر توصیف و تحلیل به این نتیجه دسته یافته که معنویت اسلامی قادر به ارائه نسخهای جایگزین برای این نوع معنویتهاست؛ معنویتی که به دلیل سرچشمه گرفتن از وحی و برخورداری از پشتوانه مستحکم عقل، افزون بر جلب اعتماد پیروان خود، ثمربخش بودنِ اجرای دستورالعملهای خود را تضمین میکند.
خلاصه ماشینی:
بررسی و نقد مؤلفه های معنویت پساتجددی از منظر معنویت اسلامی تاریخ دریافت : ١٣٩٥/٨/٢٠ تاریخ تأیید: ١٣٩٨/٢/٢١ مرتضی حبیبی سی سرا * * یکی از شاخصه های اصلی دوره پساتجدد، رشد روزافزون معنویت خواهی و بـه دنبـال آن ، شـکل گیـری جنـبش هـای نوپدیـد معنویـت گراسـت ، امـا ارائـه معنویت های نوپدید با مؤلفه هایی که برای آن تعریف شده است ـ به ویژه تأکیـد بر انسان مداری و عرفیگروی ـ صلاحیت و نیز توانایی مدعیان این معنویـت هـا را در پاسخ به نیاز معنویت خواهی انسان ، بـا تردیـدهـای جـدی مواجـه سـاخته است .
واژه معنویت در قرآن کریم نیامده است ، ولی با رجوع به فرهنگ های لغت و توجه به معانی لغوی آن ، میتوان گفت منظور از آن ، عالم بـاطن ، حقیقـت و روح جهـان مادی و ظاهری است که بهترین واژه قرآنی نزدیک به آن «حیات طیبه و نور الهی است » (نک : الهامینیا و دیگران ، ١٣٩٠: ٢١)؛ بدین بیان که موجودات جهان به چهار نوع جمادات ، نباتات ، حیوانات و انسان تقسیم میشوند: جمـاد هـیچ حرکـت و تغذیه و رشدی ندارد؛ نبات تغذیه و رشد دارد؛ حیوان در عین اینکه با نبـات در تغذیه و نمو شریک است ، امتیاز حرکت ارادی یا حیات حیوانی نیز دارد؛ انسـان افزون بر حیات حیوانی، افکار عـالی و تصـرفات شـگفت آوری دارد کـه او را از همه حیوانات ممتاز میکند.