چکیده:
زمینه و هدف: یکی از اصول بسیار مهم در سیاست خارجی، اصل «عزت» است. این اصل در نظام جمهوری اسلامی ایران موردتوجه فراوان قرار گرفته و رهبر انقلاب اسلامی در کنار دو اصل حکمت و مصلحت به این اصل اشاره نموده و حتی این اصل را مهم تر از دو اصل دیگر دانسته است. از طرفی، برخی مسئولان سیاست خارجی بدون توجه به این اصل، با کشورهای مختلف به مذاکره نشسته اند و معتقدند باید در برابر کشورهای قدرتمند نرمش و تسامح را مدنظر قرار داد. ازاین رو، آیت الله خامنه ای به دولتمردان جمهوری اسلامی نرمش قهرمانانه را پیشنهاد کردند. بر این اساس، در این مقاله به تبیین و تحلیل اصل عزت در اندیشة سیاسی آیت الله خامنه ای پرداخته شده و راهکارهای ایشان به مسئولان سیاست خارجی ارائه شده و میزان تطابق اصل عزت از منظر ایشان با مبانی قرآنی بررسی شده است.روش تحقیق: این مقاله به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و با بهره گیری از آیات قرآن کریم و بیانات مقام معظم رهبری انجام گرفته است.یافته ها و نتیجه گیری: در این پژوهش پس از تحلیل اصل عزت به بازشناسی این اصل در قرآن پرداخته شده است؛ بدین معنا که مقولات و نتایج حاصل از بیانات آیت الله خامنه ای با مقولات و نتایج مفهوم موردنظر در قرآن کریم مقایسه شده و شباهت ها و تفاوت ها و میزان تناظر آن ها سنجیده شده است. بر اساس یافته های این پژوهش، مقوله های «مفهوم عزت در سیاست خارجی»، «عزت واقعی متعلق به خداوند و جبهة توحیدی»، «راه به دست آوردن عزت در سیاست خارجی»، «عزت و نرمش قهرمانانه» و «تقابل عزت و ذلت» افزون بر اینکه در تحلیل محتوای بیانات مقام معظم رهبری بیان شده، در آیات قرآن کریم نیز موردتوجه قرار گرفته است.
Background and objectives: One of the most important principles in foreign policy is the principle of dignity. This principle has been widely considered in the system of the Islamic Republic of Iran and the leader of the Islamic Revolution has mentioned this principle along with two principles of wisdom and expediency and has even considered this principle more important than the other two principles. On the other hand, some foreign policy officials, regardless of this principle, have been negotiating with different countries, believing that soft power and tolerance should be considered against powerful countries. Therefore, Ayatollah Ali Khamenei offered the Iranian authorities a heroic approach. Accordingly, in this article, the principle of dignity in Ayatollah Khamenei's political thought is explained and analyzed and his solutions are presented to foreign policy officials and the extent to which the principle of dignity is reconciled with Quranic principles is examined.
Methodology: This research was conducted using a descriptive-analytic method and library resources and the verses of the Holy Quran and the statements of the Supreme Leader.
Findings and results: In this study, after analyzing the principle of dignity, this principle has been recognized in the Qur'an, meaning that the categories and results of Ayatollah Khamenei's statements have been compared with the categories and results of the intended concept in the Holy Quran and their similarities, differences and degree of correspondence have been measured. According to the findings of this study, the concepts of "dignity in foreign policy", "the true dignity of God and the monotheistic front", "the way to obtain dignity in foreign policy", "heroic and softness dignity" and "the contrast of dignity and oppression" have been mentioned in the Quranic verses and they have been mentioned in the content analysis of the statements of the Supreme Leader as well.
خلاصه ماشینی:
بر اساس يافته هاي اين پژوهش ، مقوله هاي «مفهوم عزت در سياست خارجي »، «عزت واقعي متعلق به خداوند و جبهۀ توحيدي »، «راه به دست آوردن عزت در سياست خارجي »، «عزت و نرمش قهرمانانه » و «تقابل عزت و ذلت » افزون بر اينکه در تحليل محتواي بيانات مقام معظم رهبري بيان شده ، در آيات قرآن کريم نيز موردتوجه قرار گرفته است .
با توجه به توضيحات يادشده ، مقالۀ حاضر درصدد پاسخ به اين سؤال اصلي است : اصل عزت در انديشه سياسي آيت الله خامنه اي چگونه قابل تحليل است و مباني قرآني آن چيست ؟ براي تحليل و بررسي اصل عزت در انديشۀ رهبر انقلاب اسلامي ، پس از بررسي مفاهيم ، به تبيين و تحليل اين اصل در انديشۀ ايشان پرداخته ايم و آنگاه اين اصل را در قرآن کريم بررسي کرده ايم .
٢- پيشينۀ پژوهش پيش تر دربارة موضوع «عزت » پژوهش هايي انجام يافته است ؛ مهم ترين آن ها، عبارت اند از: «عزت از منظر قرآن و سنت » از رضا حق پناه ؛ «اصل عزت و تسامح و رابطۀ آن با نرمش قهرمانانه در مذاکرات سياسي از ديدگاه اسلام » از عزت الله معتمد کوتياني و احمد رضايي و محمد ستوده آراني و نيز «راهکارهاي عزت و اقتدار اسلامي از منظر قرآن و روايات » از رضا سعادت نيا و نرگس حيدري .
و خداوند هرگز کافران را بر مؤمنان تسلطي نداده است » ٢ (نساء، ١٤١) و حديث «اسلام برتر است و چيزي بر او برتري ندارد»٣ (ابن بابويه ، ١٤١٣ق : ٣٣٤/٤)، بر اين باور است که عزت اسلامي در سياست خارجي بر اساس اعتقاد و ايمان توحيدي به دست مي آيد نه با تکيه بر نژاد (حسيني خامنه اي ، ١٣٧٠/٤/١٨).