چکیده:
یکی از هدفهای مهم روانشناسان صنعتی و دستاندرکاران سازمانی توصیف و تبیین رفتارهای سازمانی است. در این میان قلدری در محل کار مشکلی گسترده در زندگی کاری و یکی از خطرهای شغلی مربوط به محیط کار است که اگر نادیده گرفته شود، تشدید میشود. هدف از این پژوهش شناسایی و ارزیابی عوامل مؤثر بر قلدری در محل کار و روش تحقیق بهکاررفته آمیخته از نوع اکتشافی بود. جامعة آماری پژوهش دستگاههای اجرایی شهر بندرعباس بودند. در بخش کیفی، با 12 نفر مصاحبه شد و با استفاده از روش تحلیل محتوا عوامل مؤثر شناسایی شدند. در بخش کمّی، تعداد 240 پرسشنامه گردآوری و برای ارزیابی دادهها از نرمافزار Spss استفاده شد. پایایی بازآزمون برای محاسبة پایایی مصاحبههای انجامگرفته به کار رفت و برای بررسی پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج نشان داد پنج عامل اصلی بر قلدری در محیط کار تأثیر میگذارند که برای هر یک از آنها تعدادی زیرشاخص نیز شناسایی شد. این پنج عامل عبارتاند از: عوامل زمینهای، عوامل فردی ـ روانشناختی، عوامل شغلی ـ حرفهای، عوامل سازمانی، و عوامل رفتاری ـ نگرشی. بین عوامل شناختهشده، عوامل زمینهای بیشترین تأثیر و عوامل شغلی کمترین تأثیر را در بروز قلدری دارند.
خلاصه ماشینی:
هدف از این پژوهش شناسایی و ارزیابی عوامل مؤثر بر قلدری در محل کار و روش تحقیـق بـه کاررفتـه آمیخته از نوع اکتشافی بود.
جـورجی پژوهشی را برای بررسی رابطۀ قلدری در محل کار با سلامت جسمانی و روانی از طریق جـو سازمانی بین بیش از ٣٠٠ کارمند یک دانشگاه ایتالیایی انجـام داد.
قلیپور و همکارانش در پـژوهش خـود، با عنوان «رابطۀ قلدری سازمانی ادراکشده با فشار روانی زنان »، در دانشـگاه تهـران ، بـه ایـن نتیجه رسیدند که بین ادراک قلدری و فشار روانی رابطۀ معنادار ولی منفـی وجـود دارد و بـه نظر میرسد ناآگاهی زنان از حقـوق واقعـی خـود و ناآگـاهی از تعریـف درسـت قلـدری و ناآشنایی با مؤلفه های آن و بی توجهی به آن ها در محیط سازمان و نیز پذیرش مردسـالاری در جامعه باعث ایجاد موضع انفعالی در زنان میشود (قلیپور و همکـاران ١٣٨٨: ١٨٧).
آن ها به جای واژة قلدری از واژة اوباشگری استفاده کردنـد و بـه ایـن نتیجـه رسـیدند کـه بـین اوباشـگری سـازمانی و مؤلفـه هـای آن بـا خسـتگی مـزمن و نارساییهایی شناختی شغلی رابطۀ مثبت و معنـادار وجـود دارد (هاشـمی و همکـاران ١٣٩٣: ١٢).
نتایج نشان داد بین مؤلفـه هـای قلـدری و خشـونت بـا ابعـاد عـدالت سازمانی و بین دلبستگیهای ناایمن با مؤلفه های قلدری و خشونت رابطۀ معنادار وجـود دارد (خبازیان ١٣٩١: ٢٠).
مهداد با بررسی عوامل مؤثر بر رفتارهای ضدتولید و انحرافی در محـل کار میان کارکنان کارخانه های خودروسازی ایران و مالزی نشان داد ناامنی شـغلی از مـواردی است که در پرخاشگری شغلی و بروز رفتارهای قلدری در محل کار تأثیرگذار است .