چکیده:
چند دهه گذشته شاهد پیچیدگی هر چه بیشتر فرآیند تدوین و تصمیم سازی در عرصه سیاست خارجی بوده است . از این رو، شناخت دقیق مسائل و پدیدارهای متنوع منطقه ای و بین المللی در راستای سیاستگذاری خارجی مناسب ، موثر می باشد. این موضوع بر اهمیت نقش و تاثیر نهادهایی که مسوولیت ارائه پشتوانه های نظری سیاستگذاری خارجی را بر عهده دارند، می افزاید. در این راستا، اتاقهای فکر فرصت مناسبی را در جهت تاثیر بر فرآیند سیاستگذاری خارجی کشورها فراهم نموده اند. ترکیه نیز به عنوان یکی از کشورهای مهم و تاثیرگذار در منطقه غرب آسیا، از ظرفیت اتاقهای فکر در عرصه سیاستگذاری خارجی خود علی الخصوص در دوره پس از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه بهره برده است . اما این موضوع که تا چه میزان اتاقهای فکر در سیاستگذاری خارجی این کشور، علی الخصوص در ارتباط با خاورمیانه تاثیرگذار بوده، نیازمند تحقیق و بررسی می باشد. لذا، مقاله حاضر در صدد پاسخگویی به این پرسش است که اتاقهای فکر چه نقشی در سیاستگذاری خارجی ترکیه در قبال خاورمیانه ایفاء می نمایند؟ برای پاسخگویی به این پرسش ، یافته های این مقاله که با روش اسنادی-کتابخانه ای و با استفاده از منابع معتبر فارسی و انگلیسی گردآوری شده است ، مبین این مطلب است که اتاقهای فکر در ترکیه اغلب به عنوان ابزاری در جهت توجیه سیاستگذاری خارجی این کشور در منطقه به فعالیت می پردازند.
خلاصه ماشینی:
نقش اتاقهای فکر در سیاستگذاری خارجی ترکیه در قبال خاورمیانه با تاکید بر دوره حزب عدالت و توسعه دکتر طاهره ابراهیمی فر*/ حامد یعقوبی فر **١ چکیده چند دهه گذشته شاهد پیچیدگی هر چه بیشتر فرآیند تدوین و تصمیم سازی در عرصه سیاست خارجی بوده است .
ترکیه نیز به عنوان یکی از کشورهای مهم و تاثیرگذار در منطقه غرب آسیا، از ظرفیت اتاقهای فکر در عرصه سیاستگذاری خارجی خود علی الخصوص در دوره پس از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه بهره برده است .
از سوی دیگر، این سوال مطرح است که چه عامل یا عواملی سبب رشد استثنایی و حضور روز افزون اتاقهای فکر به طور مشخص در دهه اخیر در این کشور شده است ؟ آیا این امر تنها به خاطر سیاست خارجی فعالانه ترکیه است که به منظور ارائه الگو در سطح خاورمیانه و همچنین نقش آفرینی به عنوان قدرتی منطقه ای صورت می پذیرد یا دلایل عمیق تری برای 1.
به طور مثال در ایالات متحده ١٩٨٤ اتاق فکر وجود دارد که ٣٧٤ عدد از آنها در پایتخت این کشور مستقر هستند و وظیفه آنها ارائه گزارشها و مطالعات در خصوص انتخابها و جایگزین های موجود برای تصمیم گیری در حوزه سیاست خارجی است (٢٩ :٢٠١٥ ,Kubba).
این رویکرد متخصصین سیاستگذاری وابسته به اتاقهای فکر را به عنوان اعضای یک اجتماع معرفت شناختی واحد در نظر گرفته که بر خط مشی های سیاسی و فرآیند سیاست تاثیر می گذارند 67 فصلنامه مطالعات سیاسی؛ سال نهم ، شماره ٣٣، پاییز ١٣٩٥ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (١٦ :٢٠٠٧ ,Teichler).