چکیده:
احساس نزدیکی و پذیرش اجتماعی در بین اقوام ایران بطور عام و اقوام ساکن در هر استان بطور خاص، یکی از مهمترین راه های نیل به همبستگی و وفاق اجتماعی در بین اجتماعات ایرانی به شمار می رود. این مقاله با بهره گیری از رویکرد جامعه شناختی، به بررسی میزان فاصلة اجتماعی ساکنان شهرهای شرق استان گلستان از یکدیگر و سایر اقوام ساکن در این منطقه و عوامل مؤثر بر آن می پردازد. در این پژوهش، منظور از فاصلة اجتماعی، گرایش اعضای یک قوم به پذیرش یا طرد اعضای اقوام دیگر است. این گرایش شامل ابعاد شناختی، عاطفی و آمادگی برای عمل است. برای انجام این تحقیق با مرور دیدگاه ها و نظریه های سطح خرد جامعه شناسی و روان شناسی اجتماعی و منابع تجربی موجود، چارچوب مناسبی مورد نظر قرار گرفت. در اجرای تحقیق از روش پیمایشی و برای گردآوری داده ها نیز از پرسشنامه و مصاحبه و مشاهده استفاده شده است. جامعه آماری شامل کلیه شهروندان 19 تا 60 ساله ساکن در شهر های شرق استان گلستان می باشد که تعداد 385 نفر به عنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفته اند. نتایج نشان می دهد که افراد مورد مطالعه، کمترین فاصلة اجتماعی را با قوم فارس و سپس قوم ترکمن دارند. در جمع بندی سلسله مراتب ترجیحات قومی در بین پاسخگویان به ترتیب اقوام فارس، ترکمن، ترک، بلوچ وسیستانی قرار می گیرند.
خلاصه ماشینی:
وجود همبستگی و اعتماد اجتماعی در سطح جامعه می تواند دلالت بر وجود احساس نزدیکی و پذیرش اجتماعی در بین گروه ها و اقوام مختلف باشد که این امر موجبات شکل گیری هویت جمعی عام را در سطح اجتماع جامعه ای فراهم می آورد و موجب می گردد که جامه به هنگام برخورد با فرهنگ های دیگر، ضمن این که بتواند در مقابل آثار مخربی آن ها از خود مصونیت بیش تری نشان دهد، همزمان قادر باشد با آن ها به صورتی فعال برخورد نماید.
شرایط حساس تاریخی کشور با توجه به زورگویی ها نظام بین الملل با محوریت ایالات متحده آمریکا و لزوم همبستگی و اتحاد ملی برای مقابله با آن ؛ با توجه به موارد فوق ، میزان فاصلۀ اجتماعی ساکنان شهرهای شرق استان گلستان (که به لحاظ قومیتی عمدتا ترکمن و فارس هستند) از دیگر اقوام ساکن در این استان مورد توجه قرار گرفته است .
همان طوری که اطلاعات این جدول نشان می دهد ظاهرا افراد گروه های سنی بالاتر فاصلۀ اجتماعی کم تری را نسبت به قوم فارس احساس می کنند ولی آزمون های آماری مربوطه ، معنی دار بودن چنین رابطه ای را در سطح قابل قبولی تأیید نمی کنند.
میزان فاصلۀ اجتماعی از قوم ترکمن بر حسب پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی پاسخگویان {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} Kendall's tau B =0/29 Gamma =0/46 sig=0/494 49 بر اساس اطلاعات جدول فوق می توان گفت که افراد مورد مطالعه دارای پایگاه اجتماعی بالاتر فاصلۀ کم تری با قوم ترکمن دارند ولی آزمون های آماری مربوطه ، معنی دار بودن چنین رابطه ای را در سطح قابل قبولی تأیید نمی کنند.