چکیده:
امروزه، غذا علاوه بر ایفای نقش اصلی خود، رفع گرسنگی و تامین مایحتاج بدن، عامل تمایز و تعیین کننده موقعیت اجتماعی-اقتصادی افراد محسوب می شود. مطالعه سبک های تغذیه به عنوان بخش مهمی از سبک زندگی افراد، توجه پژوهشهای جامعه شناختی کمتری را در ایران به خود اختصاص داده است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه سرمایه فرهنگی با مصرف غذاهای مدرن و سنتی است. روش این مطالعه، پیمایش و تکنیک جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه است. نمونه مورد مطالعه ۳۹۸ شهروند شیرازی بوده که با روش نمونهگیری خوشهای چند مرحلهایانتخاب شدهاند. پس از بررسی مطالعات داخلی و خارجی با استفاده از مدل نظری مبتنی بر نظریات بوریو، به بررسی تاثیر میزان سرمایه فرهنگی بر مصرف غذاهای مدرن و سنتی پرداخته شد. نتایج تحقیق حاکی از اهمیت متغیرهای جنسیت، وضعیت تاهل، سن، درآمد و سرمایه فرهنگی در تبیین مصرف غذاهای مدرن و سنتی است. در نهایت، با استفاده از آزمون رگرسیون به شیوه گام به گام، اثرگذاری متغیرهای سرمایه فرهنگی و سن بر مصرف غذاهای مدرن و سنتی بررسی شده و نتایج به دست آمده نشان داد که میزان سرمایه فرهنگی و سن آنها 1/ 41 درصد از تغییرات مصرف غذای مدرن و 3/ 13 درصد از تغییرات مصرف غذای سنتی را در شهر شیراز تبیین کرده است.
خلاصه ماشینی:
فراهم شدن زمینه افزایش سرمایه فرهنگی برای اقشار مختلف و دگرگونی در سبک های تغذیه که تعیین کننده های مهم موقعیت و جایگاه اجتماعی افراد در دنیای امروز است ، انجام پژوهشی برای بررسی روابط این متغیرها را ضرورت می دهد.
با توجه به اهمیت سرمایه اقتصادی در تحلیل بوردیو (سیدمن ، ١٣٩٢: ٢٠٠) رابطه مثبت درآمد با مصرف غذاهای مدرن و سنتی فرض شده است .
همچنین رابطه معکوس سن با مصرف غذاهای مدرن و سنتی و وجود تفاوت معنادار در هر یک از این دو نوع مصرف غذا به لحاظ جنسی، وضعیت تأهل و وضعیت شغلی افراد با توجه به پژوهش های تجربی انجام شده در زمینه سبک زندگی و رفتارهای مرتبط با آن (قاسمی و همکاران ، ١٣٨٧، طوافیان و آقاملایی، ١٣٩٢، گروس فریه و جیسن ، ٢٠٠٩) از جمله فرضیه های مورد بررسی این پژوهش است .
برای بررسی متغیرهای مصرف غذاهای مدرن و سنتی و سرمایه فرهنگی به ترتیب از ٥، ٤ و ٣٠ گویه استفاده شده است .
بنا بر نظریه بوردیو انتخاب هر یک از این گروه های غذایی هم باید متأّثر از سرمایه فرهنگی افراد باشد که بینش و نگرش آنها را نسبت به مصرف انواع تغذیه تحت تأثیر قرار می دهد و هم خود عاملی برای تمایز باشد.
در واقع با افزایش درآمد اگر چه مصرف هر دو نوع سبک خوراکی بیشتر می شود ولی مصرف غذاهای مدرن که خود عاملی برای تمایز افراد طبقات بالای اقتصادی از سایر طبقات است افزایش بیشتری نسبت به خوراک های سنتی دارد.