چکیده:
رابطه آزادسازی تجاری و رشد اقتصادی محور اصلی مطالعات اخیر را بویژه در کشورهای در حال توسعه به خود اختصاص داده است.پیشرفتهای اخیر در ادبیات سیاست تجاری بر اثرات آزادسازی تجاری بر کاهش رفتار رانتجویانه و سرعت بخشیدن به انتقال دانش فنی از بازارهای جهانی تاکید داشته است.منافع ناشی از این سیاست،دستیابی بیشتر به کالاهای جدید واسطهای و سرمایهای و همچنین حجم وسیع دانش فنی،که شبیهسازی تکنیکهای پیشرفته را سرعت میبخشد، میباشد.مقاله حاضر تأثیر آزادسازی تجاری بر تراز تجاری و حساب جاری تراز پرداختهای برخی از کشورهای در حال توسعه منتخب(از جمله ایران)را طی دوره زمانی 1971 و 2002 با استفاده از روش پویای دادههای پانل مورد بررسی قرار میدهد.یافتههای تحقیق حاکی از آن است که با آزادسازی تجاری به لحاظ آنکه افزایش رشد واردات بیشتر از رشد صادرات بوده تراز تجاری و حساب جاری تراز پرداختها وخیمتر شده است.
خلاصه ماشینی:
"این امر به خاطر آن است که اگر آزادسازی تجاری سبب وخیمتر شدن موقعیت تراز پرداختها گردد شکاف اسمی بین صادرات و واردات بیانگر میزان کمبود ارز خارجی کشور میباشد و اینکه کشورها چه میزان نیاز به استقراض و وام جهت حصول به رشد پایدار دارند.
از آن جایی که تراز تجاری و حساب جاری تابعی از صادرات و واردات بوده و براساس معادلات استخراج شده از توابع استاندارد صادرات و واردات که در آن رشد صادرات و واردات تابعی از درآمد و قیمتهای نسبی است،معادلات پویای برآوردی به صورت زیر تصریح میگردد: (به تصویر صفحه مراجعه شود) به طوری که در آن TBt-l و BPt-l متغیرهای با وقفه(با علامت ضریب مورد انتظار+)، W رشد درآمد جهانی(+)، y رشد درآمد داخلی(-)، p نرخ تغییر در قیمتهای نسبی(یا نرخ واقعی ارز)بین کشورها و رقبای آنان2، dx عوارض صادراتی(-)، dm عوارض وارداتی(+)، TOT نرخ مبادله خالص اسمی(+)، lib متغیر مجازی آزادسازی تجاری3و liby حاصلضرب متغیر آزادسازی تجاری و رشد درآمد داخلی است.
این ضریب اثرات مشترک حذف انحرافات حساب جاری روی کشش درآمدی را اندازهگیری مینماید و بیانگر آن است که با وقوع آزادسازی تجاری و کاهش تعرفههای تجاری و همچنین اصلاحات در رژیم سیاست تجاری،حساسیت جاری نست به رشد درآمد داخلی افزایش مییابد.
ضریب اثرات تعاملی متغیر رشد درآمد داخلی و آزادسازی تجاری برابر 0/32 برآورد گردیده و بیانگر آن است که با وقوع آزادسازی تجاری و کاهش تعرفههای تجاری و همچنین اصلاحات در رژیم سیاست تجاری،حساسیت تراز تجاری نسبت به رشد درآمد داخلی افزایش مییابد."