چکیده:
استان تهران بهطور متوسط سهمی معادل 26 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را شامل میشود و از مهمترین استانهای ایران به شمار میرود؛ بنابراین، مقاله حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که مهمترین مؤلفه تغییرات بهرهوری نیروی کار در استان تهران در مقایسه با سایر استانهای کشور کدام است؟ به همین منظور، از دو جدول داده ـ ستانده متقارن و به قیمت ثابت فعالیت در فعالیت سال 1385 مرکز پژوهشهای مجلس و سال 1390 مرکز آمار ایران برای محاسبه جدول دو منطقهای استان تهران و سایر مناطق به روش FLQ-RAS ، استفاده شده است. سپس بر اساس چارچوب مطالعه دیازنباخر و همکاران (2000) تغییرات بهرهوری نیروی کار به تغییرات پنج عامل «ارزشافزوده»، «نیروی کار»، «تغییرات ساختاری»، «تجارت بین منطقهای» و «تقاضای نهایی» تجزیه شده است. نتایج نشان میدهد اثر تغییر تعداد نیروی کار در تهران مثبت بوده درحالیکه در سایر مناطق این اثر بهرهوری نیروی کار را تعدیل کرده است همچنین، اثر تغییر ترکیب تقاضای نهایی در استان تهران قریب به صفر بوده اما در سایر مناطق بهرهوری نیروی کار افزایش داده است. اثرات سایر عوامل مورد بررسی در استان تهران و سایر مناطق، موجب افزایش بهرهوری نیروی کار شدهاند.
Tehran is one the most important provinces in Iran due to having an average share of 26% of GDP. Therefore, the main purpose of this paper is to answer the following question: What is the most important component of labor productivity in Tehran compare to the rest of country? To answer this question, two symmetric industry by industry input-output tables at constant price of Research Center of the Parliament in 2006 and the 2011 Statistical Center of Iran were used to calculate two-region table of Tehran and rest of country - in FLQ-RAS method. Then, according to Ditzenbacher et.al. (2000) study, the changes in labor productivity were decomposed into five factors including: “Value added coefficient”, “Direct labor requirement”, “Structural change”, “Interregional trade” and “Final demand”. The results showed that the effect of labor used per unit of gross output in Tehran is positive, while in the rest of country, this effect has moderated the labor productivity. Also, the effect of the change in the component of final demand in Tehran was close to zero, while in rest of country, it has increased the labor productivity. The effects of other examined factors in Tehran and the rest of country have increased the labor productivity
خلاصه ماشینی:
تجزیه و تحلیل تغییرات بهرهوری نیروی کار 1390-1385؛ مطالعه موردی: استان تهران و سایر استانهای کشور اسفندیار جهانگرد 1 ، افسانه شرکت 2 و جمال کاکائی 3 چکیده استان تهران بهطور متوسط، سهمی معادل 26 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را شامل میشود و از مهمترین استانهای ایران به شمار میرود؛ بنابراین، مقاله حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که مهمترین مؤلفه تغییرات بهرهوری نیروی کار در استان تهران در مقایسه با سایر استانهای کشور کدام است؟ به همین منظور، از دو جدول داده ـ ستانده متقارن و به قیمت ثابت فعالیت در فعالیت سال 1385 مرکز پژوهشهای مجلس و سال 1390 مرکز آمار ایران برای محاسبه جدول دو منطقهای استان تهران و سایر مناطق به روش FLQ-RAS، استفاده شده است.
تحقیقات انجام شده در زمینه بهرهوری نیروی کار در ایران را میتوان به سه گروه کلی تقسیم کرد: نخست، مطالعات انجام شده با استفاده از روشهای ناپارامتری مانند شاخص بهرهوری متوسط یا روش تحلیل پوششی دادهها (DEA) به بررسی عوامل مؤثر بر بهرهوری کل عوامل تولید پرداختهاند (امینی، 1384؛ سبحانی و عزیز محمد لو، 1387؛ رضایی و همکاران، 1387؛ بشیری و همکاران، 1387)؛ دوم، تحقیقاتی که به روش تخمین تابع تولید و استفاده از رویکرد اقتصادسنجی انجام شده است (خلیلیان و رحمانی، 1387؛ رضاقلیزاده و آقایی، 1396؛ فیضپور و شمس آبادی، 1395)؛ سوم، مطالعاتی که با استفاده از رویکرد داده ـ ستانده برای تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر بهرهوری کل عوامل تولید، چه در سطح کل بخشهای ملی و یا یک بخش خاص مانند کشاورزی یا صنایع (لطفعلیپور و درخشانی، 1388؛ عباسیان و مهرگان، 1386) بهرهبردهاند.