چکیده:
ازآنجاکه دین و دینداری، گاهی بهلحاظ عدم رویکرد و توجه عمیق به آن، دچار آسیب و آفت شده است، آسیبشناسی تربیت دینی با کشف و تحلیل انحرافات فکری و رفتاری متولیان تربیت، بس ضروری بهنظر میرسد. دراینراستا، نهجالبلاغه منبعی اصیل و متصل به وحی و حاوی نظرات تربیتی حضرت امیر(علیهالسلام)، راهگشایی جهت شناسایی و رفع آفات موجود در روند تربیت دینی متربیان است. لذا این پژوهش به شیوه توصیفی - تحلیلی، با فیشبرداری از کتاب شریف نهجالبلاغه و با بررسی معاجم، شروح، تراجم و کتب مرتبط در حوزه پژوهشی نهجالبلاغه ، به آسیبشناسی تربیت دینی در حیطه فردی ازمنظر نهجالبلاغه پرداخته است. نتایج نشان داد که در حیطه فردی، عقلگرایی محض، سطحینگری، کمالگرایی افراطی، ظاهرسازی، خرافه و بدعت و سهلانگاری، آسیبرسان به تربیت دینی میباشند. دراینراستا، سهلگیری، حقباوری، عقلورزی و ایمان و عمل صالح نیز، راهکارهای ارائهشده حضرت امیر(علیهالسلام) در جهت آسیبزدایی از تربیت دینی میباشند.
خلاصه ماشینی:
دراین راستا، سهل گیری ، حق باوری ، عقل ورزی و ایمان و عمل صالح نیز، راهکارهای ارائه شده حضرت امیر(علیه السلام ) در جهت آسیب زدایی از تربیت دینی می باشند.
ازطریق تربیت و پرورش نیروی عقلانی اسـت کـه میشـود قـوای روحـی انسـان را بـه نحـو شایسته به حد کمال رساند و در سایه به کارانداختن عقل و استفاده صحیح از آن ، انسـان واقعیـت و حقیقت خویش را میشناسد و از دیگر موجودات ، برتر میشود (دهقان ، ١٣٧٩: ١٢٩)، همچنانکـه حضرت علی (علیه السلام ) در فراز اول قصار١١٣ فرموده اند: "هیچ مـال و سـرمایه ای پردرآمـدتر از عقل ورزی نیست "!
همان گونه که حضرت امیر(علیه السلام ) عمـل را یکـی از ضـروریات ایمـان واقعی دانسته و در فراز اول قصار٢٢٧ می فرمایند: "ایمان ، شناخت به دل ، اقرار به زبـان ، و عمـل بـه ارکان دین است " و در خطبه ١٥٦ و فراز یازدهم آن نیز فرموده اند: "انسان به سبب ایمان ، به اعمال صالح رهنمون میشود و به وسیله اعمال صـالح اسـت کـه ایمـان ، آشـکار میشـود".
برای جلوگیری از آسیب رسانی خرافه و بدعت به تربیت دینی هم ، حق باوری مهم ترین راهکار توصیه شده حضرت (علیه السلام ) است ، زیرا شناخت و به تبع آن باور حق ، این امکـان را بـه انسـان میدهد که اهل حـق و حقیقـت را شـناخته و از اهـل باطـل کنـاره گیـرد.