چکیده:
هدف از پژوهش حاضر تبیین سیره تربیتی امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه است. برای تبیین بهتر این سیره، باید آن را در ابعاد مختلف تربیتی مورد بررسی قرار داد و از آنجا که سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به عنوان سندی بالادستی در نظام تعلیم و تربیت کشور، تقسیم بندی جامعی از ابعاد تربیت آدمی نموده است، لذا سیره تربیتی امام سجاد(ع) بر اساس ابعاد این سند مورد تبیین قرار گرفته است. روش پژوهش حاضر، توصیفی و به صورت تحلیل محتوای کیفی بوده، بدین صورت که ابتدا مولفه های سند تحول بنیادین در هریک از ساحت های ششگانه تربیتی مورد استخراج قرار گرفته و پس از اعتباربخشی توسط تعدادی از صاحب نظران، متن کامل صحیفه سجادیه با توجه به مولفه های ساحت های شش گانه تربیتی مورد تحلیل قرار گرفته و با استخراج مصادیق مرتبط با آنها، سیره تربیتی امام سجاد(ع) تبیین گردید. یافتهها حاکی از آن است که امام سجاد(ع) به تمام ساحتهای تربیت آدمی(اعتقادی، عبادی و اخلاقی- اجتماعی و سیاسی- زیستی و بدنی- اقتصادی و حرفهای- زیباییشناختی و هنری- علمی و فناورانه) توجه داشته اند و از همینرو میتوان سیرهی تربیتی ایشان را به عنوان اسوه ای حسنه، نه تنها در نظام تعلیم و تربیت رسمی کشور بلکه در هویت بخشی به سبک زندگی افراد جامعه، به شمار آورد.
خلاصه ماشینی:
افزون برآن ، ازآنجاکه امام سـجاد(ع )، دعـا را بـا هـدفی دوگانـه یعنی استمداد از خداوند متعال برای توفیق در عمل و نیز آموزش به مخاطب با زبـان گفتـاری دعـا، به کار برده اند، لذا گفتارهای ایشان در صحیفه سجادیه نیز خود نمودی از سیره ایشان اسـت کـه بـه منظور اثرگذاری بر شناخت ها، باورها، احساسات ، عواطف یا رفتارهای دیگران بیـان فرمـوده انـد.
بنابراین ، ازآنجاکه سند تحول بنیـادین آمـوزش وپرورش ، تقسـیم بنـدی جامعی از ابعاد تربیت آدمی نموده است ، لذا در پژوهش حاضر، ساحت های شش گانه تربیتـی سـند تحول بنیادین را به عنوان معیار جامع ابعاد تربیتی انسان درنظر گرفته و سیره تربیتـی امـام سـجاد (ع ) در صحیفه سجادیه در هریک از ساحت های شش گانه مورد تبیین قرار میگیرد.
پیشینه پژوهش در ادامه به مهم ترین و مرتبط ترین پژوهش ها با پژوهش حاضر اشاره میشـود: مرزوقـی(١٣٨٤) در پژوهشی باعنوان «انسان و تربیت ازمنظر صحیفه سجادیه »، به این نتیجه دست یافت که در نظریـه تربیت عرفانی امام سجاد(ع ) باید پیونـدی اساسـی بـین تربیـت و هـدایت الـه ، پـرورش روحیـه و احساس حضور الهی، شکر و سپاس گزاری از نعمات خداوند، توبه و اعتـذار و سـایر جنبـه هـای تربیت عرفانی در سطح آرمان ها، اهداف کلی، اصول ، محتوا و روش های تربیتی مورد توجه قرار گیرد.
١. تبیین مؤلفه های ساحت های شش گانه تربیتی سند تحول بنیادین آموزش وپرورش در این بخش ، باتوجه به اهداف منـدرج در مبـانی نظـری تحـول بنیـادین در نظـام تعلیم وتربیـت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران ، به اسـتخراج مؤلفـه هـای سـاحت هـای شـش گانـه تربیتـی پرداخته شد که نتیجه آن در جدول ذیل ، آمده است : جدول ١ .