چکیده:
نگاهی به وظایف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نشان می دهد که این نهاد، به دلیل عدم استقلال از دولت، همواره از طریق انتشار پول نقش تامین کننده کسری بودجه دولت را به عهده دارد. همین امر سبب گردیده است تا اقتصاد ایران همیشه شاهد نرخ تورم بالایی باشد. حذف بهره از نظام بانکی و بازارهای مالی در اقتصاد اسلامی گامی موثر در جهت دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی و رهایی از آثار مخرب بهره است. بسیاری از مطالعات نشان می دهند که بهره نقش گسترده ای در محدود کردن سطح تولید و اشتغال دارد و موجبات توزیع نامطلوب درآمد بین اقشار مختلف جامعه را فراهم می سازد. برخی اقتصاددانان سرمایه داری اظهار می دارند که برای قرار گرفتن اقتصاد بازار در وضعیت بهینه ضروری است نرخ بهره صفر باشد. چنانچه کینز بهره را عامل رکود و ماندگاری آن در یک نظام اقتصادی می داند. با این وجود بهره، از متغیرهای کلیدی و اساسی در نظام سرمایه داری به شمار می رود حضور مردم در فعالیت های مواد اقتصادی یکی از بهترین دلایل تحریم ربا در بینش اسلام می باشد.
خلاصه ماشینی:
» ثالثا، اگر خیلی خوشبینانه فکر کنیم و نرخ بهره را چنان انعطافپذیر و سیال بدانیم که بیانگر بازدهی سرمایه در گذشته و حال و آینده باشد، نهایت چیزی که اثبات میشود، این است که نرخ بهره به عنوان شاخصی برای تعیین هزینة فرصت سرمایه باشد تا صاحبکاران اقتصادی و صاحبان پول و سرمایه در تصمیم گیری برای سرمایهگذاری در پروژة خاصی از آن استفاده کنند (اگر سود انتظاری پروژه بیشتر از نرخ بهره بود اقدام به سرمایهگذاری در آن بکنند وگرنه بدنبال پروژه دیگری باشند) اما اثبات نمیکند که صاحب پول، به اندازة نرخ بهره، سهم دارد زیرا هر تولید کنندهای با توجه به مدیریت و ظرفیتهای تولیدی خود فعالیت میکند و میزان تولید و درآمد او به عوامل متعددی بستگی دارد.
ثالثا، بر فرض هم اگر بتوان از عوارض منفی نظام بهره، جلوگیری کرد، باز هیچ ضرورت وجودی برای آن اثبات نمیشود چون عاملی که سبب میشود مردم از نگهداری پساندازشان به شکل پول نقد خودداری کنند، وجود درآمد است و هیچ ضرورتی ندارد که درآمد، در قالب «بهره» باشد بلکه چنانچه گذشت میتواند در قالب مشارکت و سهمی از سود تولید باشد و جالب اینکه اگر چنین شود اقتصاد، خود به خود از عوارض منفی بهره نیز رهایی مییابد چون اکثر تسهیلات اعطایی بانکها به سمت تولید، سوق پیدا میکند چرا که در وامهای مصرفی و سفتهبازی، سود واقعی وجود ندارد.