چکیده:
تغییرات آبوهوایی و گرمایش جهانی اثرات بسیار زیادی بر جوامع و بوم سامانهها دارد. شناسایی حوادث فرین آبوهوایی در مقیاس مکانی و زمانی، بهمنظور برنامهریزی جهت کاهش آثار سوء و افزایش استراتژیهای انطباق بسیار حائز اهمیت است. استفاده از شاخصهای ترکیبی شناخت بهتری از وضعیت روند تغییرات آبوهوایی را ارائه میدهد. لذا مجموعهای از شاخصهای ترکیبی ارائه شده توسط گروه بینالمللی ارزیابی آبوهوایی اروپا (ECA&D) ، بهمنظور ترسیم بهتر روند فرینهای آب وهوایی در گستره ایران استفاده شده است. بر این اساس دادههای روزانه 47 ایستگاه سینوپتیک کشور در دوره آماری 1981 تا 2015 استخراج و مورد آنالیز قرار گرفت. در این پژوهش شاخصهای سرد-خشک، سرد-مرطوب، گرم-خشک، گرم-مرطوب، شاخص اقلیم گردشگری و شاخص جهانی حرارتی محاسبه شده است. نتایج این پژوهش نشان دهنده رخداد تغییر اساسی در رفتار مقادیر فرین ترکیبی دما و بارش در سه دهه گذشته است. کاهش در فراوانی حالتهای سرد و افزایش در فراوانی حالتهای گرم در بیش از 80 درصد ایستگاهها دیده میشود. همچنین، شاخص جهانی دما نیز نشان دهنده افزایش معنی دار فراوانی روزهای با تنش گرمای شدید () و کاهش معنادار فراوانی روزهای بدون تنش گرمایی () است که در مقایسه با سایر شاخصهای ترکیبی دما و بارش از پیوستگی فضایی مناسبی در سطح ایران برخوردار است. روند شاخص اقلیم گردشگری (TCI)، شامل دو زیر مجموعه، تعداد روزهای با TCI≥60 و تعداد روزهای با TCI≥80 نیز تغییرات مشابهی دارد و پیوستگی ضعیفتری را در سطح کشور نشان میدهد. بیشینه وردایی معنادار فرینهای ترکیبی در بخشهای شمالغربی کشور دیده میشود که میتواند در برنامهریزی برای کاهش آثار سوء و افزایش سازگاری در کشور مورد توجه قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
Leonard et al) ترکیبی از متغیرهایی که منجر به رخداد یک اثـر شـدید در سـامانه 1 Climate Change Science Program آب وهوا میشوند، به یک رویداد ترکیبی اشـاره دارد (٢٠١١ ,Beniston).
1 IRAN Meteorological Organization (رجوع شود به تصویر صفحه) ٢-١- روش شناسی ٢-١-١ کنترل کیفی و همگن سازی داده ها به دلیل اهمیت مطالعات تغییر اقلیم ، سازمان هواشناسی جهانی تاکید بـر کنتـرل کیفیـت و همگنـی داده هـا قبـل از انجام مطالعات دارد (٢٠٠٩ ,WMO).
1 Mann–Kendall (رجوع شود به تصویر صفحه) ٣-١-١- شاخص روزهای سرد و خشک (CD) و روزهای سرد و مرطوب (CW) روند سالانه شاخص ترکیبی CD براساس داده های دما و میزان بارش برای ایستگاه هـای مـورد مطالعـه در گسـتره ایران در شکل ٣الف نشان داده شده است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) سری زمانی فراوانی و روند روزهای گرم /خشک (WD) را برای ایستگاه های کـیش و چابهـار در شـکل ٧نشـان داده شده است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) روند شاخص روزهای گرم / مرطوب (WW) در شکل ٦ الف نشان داده شده است .
٣-٢- شاخص جهانی حرارتی (UTCI) نتایج این مطالعه نشان میدهد که بیشتر مساحت کشور، در فراوانی روزهای بـا تـنش سـرد کـاهش و در فراوانـی روزهای با تنش گرم افزایش را تجربه کرده است و بنابراین شرایط آسایش حرارتی دارای روندهای متفاوتی می باشد.
در مجموع ، در مقایسه با شـاخص هـای ترکیبـی دما و بارش ، شاخص UTCI نشان دهنده افزایش فراوانی حالت های گرم است .
Trends in extreme daily temperature using climate change indices in Iran.