چکیده:
ساروج یکی از مصالح قدیمی مصرف شده در ایران و کشورهایی است که دارای پیشینه معماری قوی می باشند؛ تاریخ دقیقی از زمان آغاز استفاده از این ملات در دسترس نیست اما در بسیاری از بناهای باستانی می توان استفاده از ساروج را مشاهده کرد. یکی از مهم ترین خواص ساروج نفوذپذیری پایین آن می باشد. در این پژوهش طرح اختلاط ملات ساروج از ۱۳ منبع مکتوب جمع آوری گردید و پس از تجمیع طرح های مشابه ۵ طرح اختلاط جهت آزمایش، بررسی و مطالعه تعیین شد. هر یک از طرح ها یکبار با موی بز ۲ سانتی متری و یکبار با الیاف پلی پروپیلن ۲ میلی متری ساخته شد. خاکستر مورد استفاده در این تحقیق خاکستر بادی هایی است که از اصفهان خریداری گردیده است. همچنین طرح اختلاط با دوده سیلیسی با درصد سیلیس ۹۹% که از شرکت پژوهش قم خریداری گردیده ساخته شد. از هر طرح اختلاط چهار نمونه مکعبی ۵ سانتی متر ساخته شد همچنین چهار نمونه در ابعاد ۱۰×۵۰×۵۰ میلی متر و چهار نمونه در ابعاد ۵×۵۰×۵۰ میلی متر ساخته شد. یک نمونه مکعب ۵ سانتی متری با سفیده تخم مرغ و آهک هیدراته، یک نمونه مکعب ۵ سانتی متری با زرده تخم مرغ و آهک هیدارته، یک نمونه مکعب ۵ سانتی متری با سفیده تخم مرغ و آهک زنده میکرونیزه و یک نمونه مکعب ۵ سانتی متری با زرده تخم مرغ و آهک زنده میکرونیزه ساخته شد. در یک جمع بندی یافته های این تحقیق ۷ ساله نشان می دهد علت اصلی استفاده از ساروج برای عایق کاری رطوبتی دیرگیر بودن آن بود که بدلیل دیر گیر بودن و ریز دانه بودن ملات، اندود به صورت مرتب به مدت چند روز ماله کشی (مهره زنی) می گردید و مهره زنی سبب از بین رفتن خلل و فرج سطحی گردیده و سطحی شیشه وار می گردید .
خلاصه ماشینی:
ارزیابی مقایسهای طرح اختلاطهای ملات ساروج بر اساس منابع مختلف و تعیین بهترین طرح اختلاط ساروج* کریم موسیزاده مهربانی** یوسف زندی چکیده ساروج، یکی از مصالح قدیمی مصرفشده در ایران و کشورهایی بوده که دارای پیشینه معماری قوی هستند؛ تاریخ دقیقی از زمان آغاز استفاده از این ملات در دسترس نیست، اما در بسیاری از بناهای باستانی میتوان استفاده از ساروج را مشاهده کرد.
کلیدواژهها: ملات ساروج، طرح اختلاط، جذب آب، نسبت ترکیب * این مقاله برگرفته از پایاننامه کارشناسی ارشد کریم موسیزاده مهربانی با عنوان «ارزیابی مقایسهای طرح اختلاطهای ملات ساروج بر اساس منابع مختلف و تعیین بهترین طرح اختلاط» بهراهنمایی دکتر یوسف زندی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز میباشد.
2. فرازمان و عطارنژاد، چند نوع طرح اختلاط را از منابع مختلف جمعآوری نموده و در تحقیقات خود به این نتایج دست یافتند که ملات ساروج، جایگزین مناسبی برای موارد استفاده سیمان که مقاومت پایین مد نظر بوده؛ مانند کانالهای انتقال آب، روسازی راهها و پایداری شیروانیها، است.
ساروج و مواد سازنده آن مواد اولیه بهکار رفته در همه ترکیبات ساروج که در منابع ذکر شده، عبارت هستند از: آهک شکفته، خاک رس، ماسه بادی، خاکستر (از کود حیوانی مانند کود اسب یا از کود گیاهی مانند پوسته شلتوک برنج)، الیاف (حیوانی مانند پشم گوسفند، گیاهی مانند گل نی)، آب، سفیده تخممرغ و شیر؛ البته استفاده از دو مورد آخر بسیار نادر و برای سازههای دارای اهمیت خاص بوده است (یارشاطر، ۱۳۷۰: ۶۱).