چکیده:
شخصیتپردازی یکی از عناصر مهّم در داستاننویسی است. شخصیتها در انتقال درونمایه و پیام داستان نقش مشخص و معینی دارند. نویسنده از طریق شخصیت، اندیشهها و عواطف خود را به نمایش میگذارد. رمان یومیات نائب فی الاریاف از جمله رمانهایی است که حضور شخصیت در آن بسیار پررنگ است و نویسنده برای معرفی شخصیتهای آن از هر دو شیوه مستقیم و غیرمستقیم استفادهکردهاست. در شیوه مستقیم، توفیق حکیم از روش توصیف و معرفی توسط دیگر شخصیتها استفاده میکند. نویسنده در شیوه غیرمستقیم از دو فن استفاده کرده؛ از طریق توصیف رفتار و از طریق گفتگو، خواننده را با شخصیتهای رمانش آشناساختهاست. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی شیوههای شخصیتپردازی را بررسیکرده و به این نتیجه رسیده است که شخصیتپردازی غیرمستقیم کاربرد بیشتری نسبت به شخصیتپردازی مستقیم دارد و از میان فنون شخصیتپردازی غیرمستقیم شیوه توصیف کنش و اعمال شخصیت نسبت به گفتگو از بسامد بیشتری برخوردار است
خلاصه ماشینی:
اين پژوهش بـا اسـتفاده از روش توصـيفي- تحليلي شيوه هاي شخصيت پردازي را بررسيکرده و بـه ايـن نتيجـه رسـيده اسـت کـه شخصـيت پـردازي غيرمسـتقيم کـاربرد بيشـتري نسـبت بـه شخصيت پردازي مستقيم دارد و از ميان فنون شخصيت پردازي غيرمستقيم شيوة توصـيف کـنش و اعمـال شخصـيت نسـبت بـه گفتگـو از بسـامد بيشتري برخوردار است .
- احمـدي چنـاري در مقالـه اي بـا عنـوان «شخصـيت و شخصـيت پـردازي در داسـتان هـاي کوتـاه مجموعـه العواصف از جبران خليل جبران » (١٣٩٤) در مجلهۀ زبان و ادبيات عربي ميزان توان مندي جبـران در پرداخـت شخصيت هاي داستاني را مورد بررسـي قـرارداده و بـه ايـن نتيجـه دسـت يافتـه کـه بيشـتر شخصـيت هـاي ايـن مجموعه از نوع ايستا و ساده اند و شيوه هاي شخصيت پردازي چون گفتگو و توصيف مسـتقيم بيشـترين بسـامد را به خود اختصاص داده است .
شخصيت پردازي با تکيه بر کنش و اعمال شخصيت توفيق حکيم گاه براي معرفي شخصيت هاي داستانش اعمـال و کـنش هـاي آنـان را بـه نمـايش مـيگـذارد و چهرة شخصيت ها را از اين طريق به مخاطب معرفي ميکند؛ به عنـوان مثـال قاضـي کـه در ايـن داسـتان يـک شخصيت عجول و بيمسؤوليت است تا حدودي از طريق عمل و کردارش به خواننده شناسانده ميشود: «و نظر القاضي في الرول و قال : قضـايا المخالفـات ، محمـد عبـدالرحيم الـدنف لـم ينـق دودة الطـن ، غيـابي خمسين قرش ، تهامي السيد عنيه لم قدم ابنة للتطعيم غيابي خمسين محمود محمد قنديل أحرز بندقيـة بـدون رخصة ، غيابي خمسين و المصادرة.