چکیده:
وقف به عنوان یکی از مصادیق مهم خیرات در دین اسلام و ادیان دیگر به شمار میرود. وقف همواره پشتوانه نیرومندی برای تامین زندگی مادی خصوصا برای مردم کمدرآمد و مستضعفان و نیز توسعه فرهنگ دینی، معارف غنی قرآنی و اسلامی و بهبود وضعیت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بوده است. پژوهش حاضر در تلاش است با اتخاذ رویکرد کیفی مبتنی بر روش تحلیل مضمون که به دنبال خروجی مضامین پایه، سازماندهنده و فراگیر مرتبط با مسئله تحقیق است به این پرسش پاسخ دهد که آیا میتوان عواملی را درگستره سطوح فرهنگ شناسایی کرد که باعث توسعه سنت حسنه وقف در آستان قدس رضوی گردد؟ این پژوهش بر اساس هدف تحقیق از نوع اکتشافی و نحوه گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانهای و میدانی میباشد. جامعه آماری تحقیق جهت انجام مصاحبههای نیمهساختاریافته شامل اساتید، سیاستگذاران، عوامل اجرایی، متولیان و واقفین بودند. نمونهگیری به روش گلوله برفی انتخاب گردید و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار MAXQDA صورت پذیرفت که در مجموع 75 مضمون پایه و 13 مضمون سازماندهنده ذیل سه مضمون فراگیر ظواهر، ارزشها و باورها استخراج گردید. در سطح باورها 3 مقوله عامل ایجاد گفتمان وقف، اعتمادسازی و بسترسازی و در سطح ارزشها نیز 3 مقوله تکریم واقفین، تقویت ارزشهای اجتماعی و دینی توسعه وقف مشارکتی و در سطح ظواهر و مصنوعات 8 مقوله تخصصی کردن مقوله وقف، سیاستگذاران ومجریان، گسترش اشکال و زمینههای وقف، حذف موانع و تنگناهای وقف، بازسازی موقوفات، اطلاعرسانی و تبلیغات شناسایی شد.
خلاصه ماشینی:
پژوهش در تلاش است با اتخاذ رویکرد کیفی مبتنی بر روش تحلیل مضمون ، که به دنبال خروجی مضمونهای پایه ، سازمان دهنده و فراگیر مرتبط با مسئله تحقیق است به این پرسش پاسخ دهد که آیا میتوان عواملی را در گستره سطوح فرهنگ شناسایی کرد که باعث توسعه سنت حسنه وقف در آستان قدس رضوی شود.
com مقدمه سنت حسنه وقف به عنوان یکی از مؤثرترین راه های همیاری در طول تاریخ ، همواره پشتوانه اقتصادی اهداف متعالی انسانی در جوامع بشری بوده است ؛ ولی با ظهور و گسترش اسلام که مؤسس یا مؤید تمام نیکیها و روشهای پسندیده بود، این سیرۀ نیکو نیز به عنوان برجسته ترین مصداق صدقات و نمونه اجرای احسان رونقی بسیار گرفت تا آنجا که بتدریج ، یکی از بزرگترین منابع گسترش رفاه اجتماعی و رفع فقر در سایه نشر و ترویج فرهنگ اسلامی به شمار میرود (صفاییپور و همکاران ، ١٣٩٣: ٩٠).
اگر پیگیری و تحقق این امور بر موقوفات کنونی مبتنی باشد، لازم است تا مصرف عواید آنها دقیقا براساس نیات واقفان تنظیم شود در حالیکه پاسخگویی به نیازهای جدید و اولویتهای مورد نظر در خدمت رسانی به مستمندان و محرومان نیازمند توجه به زمینه های جدید و مؤثری است که پیش نیاز آن توسعه فرهنگ وقف است .
تحلیل مضمون یکی از روشهای تحلیل کیفی است که براساس آن متن مصاحبه های کیفی کاهش می یابد و بخش بندی، مقوله بندی و تلخیص ، و سپس به گونه ای بازسازی میشود که مفاهیم مهم درون مجموعه ای از داده ها استخراج شود (عابدیجعفری و همکاران ، ١٣٩٠: ١٥٣).