چکیده:
در این مقاله تلاش شده تا با در نظر گرفتن روند چند جانبهگرایی نظام بینالمللی، اهمیت راهبرد شرقی و جایگاه و نقش ایران را مورد بحث قرارداده و فرصتها، امکانها و محدودیتهای نظام بینالمللی برای سیاست شرقی بیان شود. نکته محوری در این مقاله آنست که نظام بینالمللی در هر عصری تاثیری اساسی بر رفتار دولتها و تعیین هنجارها دارد و از این رو، ارائه درکی روشن از آن میتواند، در تبیین و تحلیل سیاست بینالمللی آن دوره و سیاست خارجی قدرتهای جهانی و منطقهای به ما کمک کند. پرسش اصلی مقاله آنست که دولتهای اوراسیایی و نیز ایران چه نقشی در شکل دهی به نظام بینالمللی آینده خواهند داشت و جایگاه ایران در این روند چگونه قابل توضیح است؟ ایدهای که در اینجا ارائه میشود آنست که روند جایگزین برای شکل دهی به نظام بینالمللی آینده به همکاری گستردهتر قدرتهای بزرگ و منطقهای اوراسیایی دارد و بدون چنین تعاملاتی، امکان مشارکت در شکل دهی به این ساختار به شدت محدود خواهد ماند و راهبرد شرقی ایران نیز با چنین هدفی اتخاذ شده است. برای بررسی این ایده، نخست به بحث در باره نظام بینالمللی در سه دهه اخیر میپردازیم. سپس، روندهای موجود برای شکل دهی به نظام آینده را بررسی میکنیم و در پایان با بحث در مورد سیاست شرقی و همکاریهای ایران و روسیه به نتیجه گیری میپردازیم.
Given the multilateralism of the international system, this article discusses the importance of Iran’s Eastern strategy, position and role, and points out opportunities, possibilities, and limits of the international system for Eastern policy. The main point here is that the international system in any period has a fundamental influence on the behavior of states and setting norms, therefore, offering a clear understanding of the system can help explain and analyze the international politics and the foreign policy of global and regional powers. The main question here is that what roles Eurasian states as well as Iran will play in shaping the future international system, and how can Iran’s position in this process be defined? The idea presented here is that the alternative trend for shaping the future international system requires greater cooperation between great and regional powers in Eurasia, and without such interactions, the possibility of playing a role in shaping this structure will be severely limited - Iran’s Eastern strategy has been adopted with such a goal. To examine this idea, first the international system in the last three decades will be discussed, then the current trends for shaping the future system will be reviewed, and finally, a discussion on Eastern policy and Iran-Russia cooperation will be presented in the conclusion.
خلاصه ماشینی:
با عنايت به مشکلات و بحران هايي که در نظام بين المللي موجـود در ده سـال اخيـر ايجـاد شده ، مساله اصلي آنست که روند چند جانبه گرايي نظام بين المللي چگونه شـکل گرفتـه و چـه ويژگيهايي دارد؟ پرسش اصلي مقاله آنست که دولتهاي اوراسيايي و نيـز ايـران چـه نقشـي در شکل دهي به نظام بين المللي آينده خواهند داشت و راهبرد شرقي ايران چگونه ميتواند در اين روند تعريف شود؟ ايده اي که در اينجا ارائه ميشـود آنسـت کـه رونـد جـايگزين بـراي شـکل دهـي بـه نظـام بين المللي آينده به همکاري گسترده تر قدرتهاي بـزرگ و منطقـه اي اوراسـيايي بسـتگي دارد و بدون چنين تعاملاتي، امکان مشارکت در شکل دهي به نظام بين المللي آينـده محـدود خواهـد ماند و راهبرد شرقي ايران نيز با چنين هدفي اتخاذ شده است .
ام و آغـاز طرح سپر موشکي ناتو و تلاش محافل فکري غربي براي ترويج انديشه « پايان برابري راهبـردي و آغاز برتري راهبردي غـرب » (٨-٧ :٢٠٠٦ ,Lieber and Press)، مسـکو خـود را در وضـعيت دشواري يافته و هر بار در واکنش بـه غـرب کوشـيده اسـت تـا از بـرگ برنـده خـود در حـوزه موشک هاي ميان برد و کوتـاه بـرد، کـه امکـان گسـترده و فـوري بـراي حمـلات هسـته اي بـه کشورهاي اروپايي و اعضاي ناتو را در اختيار اين کشور قرار ميدهد، و استفاده تبليغاتي و رواني از اين موقعيت ، بهره گيرد و همين موضوع نيز بهانه لازم را به امريکا داده است .
The Globalization of World politics: An Introduction to International Relations, Edited By John Baylis and Steven Smith (1997), (New York: Oxford University Press.