چکیده:
از مهمترین مسائل جوامع چند قومی، میزان مشارکت اقوام در فرآیند تصمیمگیری کلان جهت ایجاد همبستگی ملی آن کشور است. با مروری بر روند پذیرش حق مشارکت سیاسی، مشخص میشود که مشارکت به عنوان یک حق تجلی پیدا کرده تا مردم بتوانند در تعیین خط مشی عمومی، مشارکت و نظارت داشته باشند. از مؤلفههای تأثیرگذار بر روند دموکراسی، مشارکت شهروندان، برگزاری انتخابات آزاد و رقابت سیاسی است و در ایران همزمان با تشکیل دولت - ملت، اقوام در نقش اجتماعی هویتی در مناسبات سیاسی به نقش آفرینی پرداختندکه بزرگترین نماد مشارکت و نمود دخالت مردم در امور سیاسی، شرکت آنان در انتخابات و ازجمله انتخابات مجلس است. از سال 1357 تا 1395، مجموعاً 10دوره انتخابات مجلس برگزارشده که در این مقاله، مشارکت استان های آذری نشین و استان های غیر آذری در دورههای اول تا دهم انتخابات مجلس براساس نظریههای مشارکت سیاسی و با استفاده از SPSS و آزمون تی مستقل بررسی میشود. تحلیل آمارهای انتخابات مجلس و تأثیر آن بر یکپارچگی ملی از طریق SPSS جنبه نوآورانه در این مقاله دارد چراکه تجزیه و تحلیل مشابهی تاکنون انجام نشده است. بر اساس آمارهای موجود، مردمان منطقه آذربایجان (استانهای آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل و زنجان)، مشارکت بالایی در 10 دوره انتخابات مجلس از خود بروز داده و با مشارکتی فعال در عمل، همبستگی خود را با ملت ایران نشان دادهاند و خود را جزو لاینفک ملت ایران میدانند.
خلاصه ماشینی:
(572 :1392 با بررسی عوامل مؤثر بر میزان مشارکت سیاسـی مـردم اسـتان هـای آذری نشـین بـه نظـر میرسد متغیر قومیت به عنوان یکی از عوامل مؤثر در پویایی انتخابات مجلس شورای اسلامی و کاهش یا افزایش میزان مشارکت مردم این استان ها در این انتخاباتها عمل نکـرده اسـت چـرا که ساکنان هر فضای جغرافیایی و از جمله آذربایجان، بر اثـر تعـاملات روزمـره بـا همـدیگر در طی زمان، نگرش مشترکی نسبت به همدیگر پیدا میکنند و دیدگاه هـای ویـژهای نسـبت بـه موضوعات سیاسی- اقتصادی کسب میکنند(غفاری و زرین کاویـانی، ١٣٩٠: ٩٠-٨٩).
در پاسخگویی به این پرسـش هـا، ضـمن مطالعـه و بررسی آمار میزان مشارکت استان های آذری نشـین و سـایر اسـتان هـای کشـور (اسـتانهـای غیرآذری) در ٨ دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، باید بدانیم که چـه تعبیـری از مشـارکت سیاسی و مشارکت انتخاباتی داریم ؟ مفهوم قومیت چیسـت و مهمتـرین خصوصـیات یـک گـروه قومی کدامند؟ آذریها کیستند و استان های آذری نشین کدامند؟ آیا همه گروه هـای قـومی و از جمله آذریها از حق برابر برای اعمـال قـدرت سیاسـی از راه رأی دادن یـا روش هـای دیگـر برخوردارند یا خیر؟ رفتارهای انتخاباتی استان های آذری نشین در هر یک از دورههای انتخابات مجلس شورای اسلامی (٨ دوره) چگونه بـوده اسـت ؟ و شـیوههـای مشـارکت سیاسـی در ایـران کدامند؟ ٢.