چکیده:
تفسیر عصری یکی از مسائل بحث برانگیز در علوم قرآنی است که مخصوصا در قرون اخیر، معرکه آراء مختلف از طرف مسلمانان و مستشرقین شده است و نظریات مختلف و متضاد نیز در این مورد بیان شده و برخی نیز تا مرز انکار آن پیشرفتهاند.این مقاله با تکیه بر منابع کتابخانهای و تحلیل محتوا و بررسی و پژوهش متن محور در روایات تفسیری اهل بیت ع، اثبات میکند که تاثیر علوم و شبهات و گروهها و عقائد و مسائل رایج عصر یک مفسر، بر تفسیر قرآن ، امری ثابت و رائج و اصیل بوده است، و اگر چه عدهای به دلیل افراط در این نوع تفسیر، در دهههای اخیر آن را انکار کردهاند، ولی روایات متعدد از اهل بیت علیم السلام در منابع تفسیری و روایی نشان میدهد که ایشان در موضوعات مختلف فقهی، اعتقادی، تفسیری قرآنی، اخلاقی، سیاسی، و حتی ادبی به نوعی تفسیر عصری انجام دادهاند، از رهگذر تحلیل این روایات، و اثبات عصری بودن شان، اصالت این نوع تفسیر روشن شد.
Time-based Interpretation is one of controversial matters in Quranic sciences, and there are different opinions about it from Muslims and orientalists specially in recent century. These opinions are different and opposed and some scientists denied Time-based Interpretation. This article based on library resources and Text-based study in HADITHS of AHLOAL-BAYT, proves: interpretation of Quran is affected heavily from current sciences, doubts, groups and beliefs in interpreter’s time and this effect was proved, current and inveterate. Although some scientists due to the extremism in this type of interpretation have denied it, but several HADITHS of AHLOAL-BAYT in interpretive resources declare that they have intended to Time-based Interpretation in different juridical, theological, Quranic, moral, political and even literary matters. Through the analysis of HADITHS, we declare this interpretation is inveterate. we provwd this kind of interpretation used from the first century and deflectiv belifs and religion even literature can effect on our interpretation
خلاصه ماشینی:
بررسي و تحليل روايت امام (ع ) در اين روايت باور نادرســت برادرش زيد بن موســي را ــــــ که در برخي روايات مذهب او را زيدي معرفي کرده اند، يعني طرفدار مشـــي و مرام زيد بن علي بن حســـين در خروج و امامت بود(ابن بابويه ، ١٣٧٨ق ، ج ٢، ص ٢٣٣) ـــــ در مورد اين که نســل حضــرت زهرا(ع ) به جهنم نميروند، به چالش ميکشد، و با استفاده از استدلال هاي عقلايي و منطقي و بااستفاده از آيات قرآن ثابت ميکند که اگر کسي فرزند پيامبر هم باشد ولي عمل غير صالح داشته باشد و يا اهل معصيت باشد، از دايره رحمت خدا خارج ميشود و ديگر اهل و خاندان پيامبر نيســت و مصــون از عذاب و عقاب نيســت .
روايت مذکور يکي از زيباترين روايات تفسير عصري است که در موضوعي اخلاقي و البته ســياســي وارد شــده اســت ، از جهتي بالاتر دانســتن خود از ديگران به خاطر نســب رذيله اي اخلاقي اســـت که از عقائد غاليانه ريشـــه گرفته بود، و از طرف ديگر فعاليت هاي برادر امام ، و دستگيري او فعاليتي سياسياست که امام در اين باره موضع گيري کرده و با اسـتفاده از تفسـير عصـري آيات قرآن ، در مقابل هر دو جهت موضـع گيري کرده و آنها را اصــلاح ميکند، با رد باور اعتقادي غلط مردم کوفه ، ملاک برتري را اطاعت و تقوا معرفي ميکند و از طرف ديگر مأمون با ترتيب دادن جلسه اي ميخواهد اهل بيت را با عملکرد بد برخي از خاندان شـــان محکوم کند، امام اين نقشـــه او را نيز باطل ميکند، و اهل بيت را از کردارهاي بد برخي از خاندان شــان مبرا ميداند و اجازه نميدهد که از کســي از عملکرد ناشايست برادرش سوءاستفاده کند و اهل بيت را قومي سرکش و طغيان گر معرفي کند.