چکیده:
رابطه نفت و رشد اقتصادی یکی از موضوعات مهم مورد مطالعه در کشورهای صادرکننده نفت بوده است که ماهیت این رابطه برای سیاستگذاران اقتصادی این کشورها نیز از اهمیت فراوانی برخوردار است. هدف از مطالعه حاضر نیز بررسی نحوه اثرگذاری رانت نفت بر رشد اقتصادی کشورهای اوپک در بازه زمانی 2017-1961 بوده است. بدین منظور با استفاده از مدل ترکیبی و جدید مارکوف سوئیچینگ آستانهای، اثرات آستانهای رانت نفت بر رژیمهای رشد اقتصادی مدلسازی شده است. نتایج برآورد مدل پژوهش نشان میدهد رانت نفت تاثیری غیرخطی و آستانهای بر رژیمهای رشد اقتصادی داشته است بطوریکه تا زمانیکه سهم رانت نفت در تولید ناخالص داخلی کمتر از 9/30% درصد باشد، رانت نفت تاثیری مثبت بر رشد اقتصادی داشته اما پس از عبور از حد آستانه مذکور، رانت نفت تاثیری منفی و معنیدار بر رشد اقتصادی داشته است. همچنین نتایج نشان داده است که رشد اقتصادی در کشورهای عضو اوپک دارای دو رژیم رشد بالا و پایین است که رژیم رشد بالا دارای ماندگاری کمتر نسبت به رژیم رشد پایین است.
The relationship between oil and economic growth is one of the most important issues in the oil-exporting countries that the nature of the relationship is important for the economic policymakers of these countries. The purpose of this study was to examine the effects of oil rent on economic growth in OPEC countries during the period 1961-2017. For this purpose, using the new and hybrid threshold Markov switching model, the threshold effects of oil rent on economic growth regimes have been modeled. The results of the estimation of the research model indicate that oil rent has a nonlinear and threshold effect on economic growth regimes, so that as long as the share of oil rents in gross domestic product is less than 30.9% percent, oil rent has a positive effect on economic growth but after exceeding the threshold, oil rent has had a significant negative impact on economic growth. The results also show that economic growth in OPEC countries has two high and low growth regimes that the high-growth regime has lower durability than the low-growth regime.
خلاصه ماشینی:
شواهدی جدید از رابطه رانت نفت و رشد اقتصادی در کشورهای اوپک : کاربردی از مدل ترکیبی مارکوف سوئیچینگ آستانه ای هانیه صداقت کالمرزی دانشجوی دکتری، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی ، دانشگاه رازی ، کرمانشاه ، ایران sedaghatkalmarzi.
بدین منظور با استفاده از مدل ترکیبی و جدید مارکوف سوئیچینگ آستانه ای، اثرات آستانه ای رانت نفت بر رژیم های رشد اقتصادی مدلسازی شده است .
نتایج برآورد مدل پژوهش نشان میدهد رانت نفت تاثیری غیرخطی و آستانه ای بر رژیم های رشد اقتصادی داشته است بطوریکه تا زمانیکه سهم رانت نفت در تولید ناخالص داخلی کمتر از ٣٠/٩% درصد باشد، رانت نفت تاثیری مثبت بر رشد اقتصادی داشته اما پس از عبور از حد آستانه مذکور، رانت نفت تاثیری منفی و معنیدار بر رشد اقتصادی داشته است .
مبتنی بر فرضیه نفرین منابع ، وابستگی اقتصاد به درآمدهای حاصل از صادرات منابع طبیعی اثراتی همچون رانتجویی گروههای قدرتمند و ذی نفوذ در تلاش برای دریافت ســهم بیشــتر از رانت منابع طبیعی و در نتیجه گســترش فســاد اقتصــادی، کاهش فعالیت های مولد اقتصادی ناشی از بیماری هلندی، تاثیر ناچیز سرمایه ی انسانی در رشد اقتصـــادی به دلیل کم توجهی به کیفیت آموزش و عدم شـــفافیت و کارایی دولت دارد (کریمی،١٣٩٤ و نادمی و صداقت کالمرزی، ١٣٩٧).
(2010), The impact of oil price shocks on the economic growth of selected MENA countries, The Energy Journal, 31(1):149-176.