چکیده:
هدف این مقاله، بررسی پاسخ به این سوال است که آیا اخلاق دینی وجود دارد، یا خیر؟ برای پاسخ به آن، سوال به چهار نحو معنا شده و سپس به هر یک جداگانه پاسخ داده شده است: اول اینکه، آیا اخلاق دینی وجود دارد؛ یعنی آیا بخشی از دین مربوط به اخلاق است، تا آن را اخلاق دینی بنامند؟ دوم اینکه، آیا اخلاق دینی بهمعنای نظام اخلاقی وجود دارد؟ سوم اینکه، آیا نظریاتی اخلاقی وجود دارد که از طرف متدینان به دین نسبت داده شده باشد، تا بتوان آن را اخلاق دینی نامید؟ چهارم اینکه، آیا اخلاق وابسته به دین است و اخلاق سکولار معنا ندارد؟ معانی چهارگانة فوق، که به صورت چهار سوال مجزا مطرح شده در این مقاله مورد بررسی قرار گرفتهاند. پاسخ سه سوال اول مثبت، و پاسخ سوال آخر منفی است. روش اصلی پژوهش، فلسفی میباشد، اما بسته به مورد، گاهی از روش نقلی نیز استفاده شده است.
The purpose of this paper is to study whether religious morality exists or not. To address this issue, the question is stated in four meanings, and then each meaning is dealt with separately: First, is there religious morality? That is, is a part of religion related to morality so it can be called religious morality? Second, is there religious morality that means moral system? Third, are there any moral theories to be attributed to religion by the believers, so that it can be called religious morality? Fourth, is morality dependent on religion and does secular ethics make any sense? This paper studies the above four meanings, which are presented in four separate questions. The answer to the first three questions is positive, and the answer to the last question is negative. The main research method of is philosophical, but, depending on the case, sometimes a narrative method is also used.
خلاصه ماشینی:
حال باید بررسی کرد که آیا ادیان الهی، مثل دین اسلام، این شش عنصر را دارا هستند، یا خیر؟ در ادامه، اثبات خواهد شد که دین، نه تنها نظام اخلاقی ارائه داده است، بلکه نظام اخلاقی دین، متمایز از سکولار است.
باید بررسی کرد که آیا دین، ملاکی برای تشخیص ارزش اخلاقی بیان کرده است، یا خیر؟ اگر مطرح کرده، آیا این نظریه متفاوت از نظریههای سکولار میباشد، یا خیر؟ احتمالات متعددی برای بیان ملاک نظریة ارزش وجود دارد که به دین نسبت داده میشود: 1.
نکتهای که در اینجا میتوان اضافه کرد این است که نظام اخلاقی دینی، تفاوت دیگری با اخلاق سکولار دارد و آن ترکیب شش عنصر مذکور است؛ یعنی هیچ نظام سکولاری وجود ندارد که ترکیب شش عنصر مذکور را مثل دین ارائه داده باشد.
3. نظریه و گزارههای اخلاقی متدینان میتوان ادعا کرد حتی اگر حقیقتا نظام اخلاق دینی وجود نداشته باشد یا دین بخشی به نام اخلاق نداشته باشد، باز هم میتوان پذیرفت نظریه و گزارة اخلاق دینی وجود دارد؛ چون برخی متدینان ادعا دارند از دین، اخلاق ارائه دادهاند.
اما اگر به نظریة امرالهی، بهعنوان یک نظریه که متدینان آن را ارائه دادهاند نگاه کنیم؛ میتوان ادعا کرد اخلاق دینی به این معنا وجود دارد؛ یعنی نظریهای وجود دارد که اخلاق را در انحصار دین قلمداد میکند.
2. نظام اخلاقی دینی مراد باشد که باز هم باید اذعان کرد که اخلاق دینی به این معنا وجود دارد؛ زیرا دین در برخی عناصر و مؤلفههای نظام اخلاقی، نظام متفاوتی ارائه میدهد.