چکیده:
هدف: با نظرداشت اهمیت ارزشهای عمومی در نظام خطمشیگذاری و نیز عرصه فرهنگی- اجتماعی، هدف محققان از این پژوهش، کشف الگوی مفهومی خطمشیهای قرآنی فراگیر فرهنگی- اجتماعی بود. روش: رویکرد این پژوهش، کیفی و اکتشافی بود. برای گردآوری دادهها، با تلاوت تمام قرآن با رویکرد روش تحقیق موضوعی قرآن کریم و مطالعه آثار مرتبط، آیات سیاستی این عرصه استخراج شد. یافتهها: در تحلیل دادهها، علاوه بر رویکرد پیشین، از روش نظریهپردازی دادهبنیاد برای مفهومنویسی نظاممند از آیات و طبقهبندی و مقولهبندی آنها به منظور دستیابی به الگو و چارچوب مفهومی بهره گرفته شد. برای اعتباریابی، ضمن بهرهمندی از مقایسههای مستمر با مراجعه به خبرگان در قالب روش ممیّزی بیرونی، الگوی مفهومی و گزارههای فراگیر سیاستی اعتباریابی شد. نتیجهگیری: نتایج پژوهش حاضر پس از تحلیل آیات، دستیابی به الگو و چارچوب مفهومی کلان فرهنگی- اجتماعی و استخراج گزارههای فراگیر قرآنی بر اساس آن چارچوب بود. در نظام فرهنگی- اجتماعی، علاوه بر گزارههای ناظر به عقلانیت و اصول کلان حاکم هستیشناسی، انسانشناسی، خداشناسی و سنّتشناسی، خطمشیهای فراگیر فرهنگی- اجتماعی در قالب گزارههای تجویزی و سیاستی ارائه شد.
Objectives: The purpose of the present study is to investigate the
conceptual pattern of public policy of social-cultural system based
on the holly Quran. Method: The method of this study is qualitative
and exploratory. Data collection is performed through reading the
verses of the holy Quran with the research method of quranic
subjects and related works and finally the verses relating to the
political issues are selected. Results: To analyze the data, in
addition to the mentioned approach, the grounded theory is also
used to conclude in systematic concept writing and classification of
verses to enhance a pattern and conceptual framework .continual
comparison and referring to the experts is done for validating the
conceptual patterns and public policy making phrases. Conclusion:
The authors of the article concluded in a higher social-cultural
conceptual framework and collecting the verses of the holy Quran
based on the mentioned framework. In the mentioned social-cultural
system, in addition to rational concepts, anthropology, ontology,
theology and traditions, the social-cultural public policy is
presented in prescriptive phrases and policies
خلاصه ماشینی:
پژوهش حاضر، با نظرداشت این مهم ، درصدد است تا با رجوع به قرآن کریم ، در مقام مهم ترین منبع اسلامی، اصول و ارزشها و عقلانیت حاکم بر امور خط مشیهای عمومی نظام جمهوری اسلامی ایران را در قالب خط مشیهای فراگیر نظام استخراج کند.
در نتیجه ، سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که : خط مشیهای فراگیر نظام جمهوری اسلامی ایران در عرصۀ فرهنگی- اجتماعی مبتنی بر قرآن کریم کدام است ؟ در جامعۀ اسلامی، قرآن کریم مهم ترین و اصلیترین مأخذ برای سیاستگذاری و تعیین خط مشی است .
بر این اساس، در بستر فهم مأموریت کلام الهی در هدایت انسانها و وظیفۀ حکومتها در راهبری و هدایت مردم، پژوهش بر محور سؤال از «چیستی الگوی خط مشیهای فراگیر نظام فرهنگی - اجتماعی مبتنی بر قرآن کریم » شکل گرفته است .
١. عقلانیت و مبانی اصول حاکم بر گزارههای فراگیر نظام فرهنگی- اجتماعی یک ) هستیشناسی؛ لزوم شناخت مؤلفه ها و شاخصهای شناخت هستی از منظر قرآن کریم : - شناخت باورها و اعتقادهای قرآنی در عرصۀ فرهنگی- اجتماعی با تأکید بر: - باور به علم نامحدود و لایتناهی الهی و نظارت خداوند بر تمامی امور عالم ؛ - باور به روز قیامت (معاد) و وعدههای الهی؛ - اعتقاد و باور به جن به مثابۀ یکی از مخلوقات خداوند؛ - قائل شدن درک و شعور برای تمامی موجودات هستی همچون: جمادات، نباتات، حیوانات و ...
پژوهشگران در این پژوهش ، سعی خود را در تدوین خط مشیهای عرصۀ فرهنگی- اجتماعی مبتنی بر عقلانیت اسلامی مستخرج از قرآن کریم به کار بستند.
The Public Policy Theory Primer.
Tehran: Publication of the Research Center for Islamic Culture and Thought.