چکیده:
زمینه: شناسایی وضعیت اخلاق دانشجویان نسبت به محیطزیست بهعنوان قشر آگاه و تاثیرگذار جامعه، میتواند گامی اساسی و مهم در برنامهریزی سیاستهای زیستمحیطی آموزش عالی کشور باشد. ازاینرو هدف از این مطالعه، بررسی رابطه بین ابعاد اخلاق زیستمحیطی دانشجویان کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی بود.
روش: این مطالعه ازلحاظ روش توصیفی – همبستگی بود. جامعه آماری دانشجویان مقطع دکتری، کارشناسی ارشد و کارشناسی، دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی بود که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 140 نفر تعیین و با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای با انتساب متناسب نسبت به مقطع تحصیلی دادهها جمعآوری گردید. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن با نظر متخصصان و پایایی آن با استناد به ضرایب آلفای کرونباخ، CR و AVE مورد تایید قرار گرفت. جهت تجزیهوتحلیل یافتهها نیز از آمار توصیفی و استنباطی و برای تعیین ارتباط بین ابعاد مختلف اخلاق زیستمحیطی از مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرمافزارهای SPSS و LISREL استفاده شد.
یافته ها: نتایج معادلات ساختاری نشان داد بین انسانمحوری با زیستبوممحوری (47/ 0) و بین انسانمحوری با خدامحوری پاسخدهندگان (71/ 0) رابطه معناداری وجود دارد. نتایج تحلیل همبستگی نیز حاکی از وجود رابطه مثبت معنیدار (58/ 0) بین زیستبوم محوری دانشجویان با خدامحوری بود.
نتیجهگیری: با توجه به ارتباط بین انسانمحوری با زیستبوم محوری و خدامحوری و همچنین، وجود ارتباط معنادار بین زیستبوم محوری و خدامحوری، تمرکز اصلی برنامههای آموزشی و فرهنگی باید تربیت دانشجویانی باشد که علاوه بر خدامحوری، دارای سطح بالایی از انسانمحوری و زیستبوم محوری باشند.
خلاصه ماشینی:
جدول 1: ضرایب پایایی ابزار تحقیق ابعاد اخلاق زیستمحیطی تعداد سوالات آلفای کرونباخ میانگین واریانس استخراجشده پایایی ترکیبی انسانمحوری 10 75/0 603/0 937/0 زیستبوم محوری 9 67/0 591/0 928/0 خدامحوری 6 72/0 614/0 905/0 یافته ها طبق نتایج اولویتبندی متغیرهای بعد انسانمحوری دانشجویان نسبت به محیطزیست، گویههای "گیاهان و حیوانات به همان اندازه حق زندگی دارند که انسانها حقدارند" با ضریب تغییرات 240/0، "هنگام مواجه با مشکل اقتصادی، باید از منابع طبیعی بهرهبرداری بیشتری به عمل آید" با ضریب تغییرات 359/0 و "ایجاد سد برای تولید برق مهمتر از به زیرآب رفتن برخی زمین-ها است" با ضریب تغییرات 433/0 بالاترین اولویت را کسب نمودند.
بر اساس نتایج همچنین بین دانشجویان دختر و پسر نسبت به بعد انسانمحوری اخلاق زیستمحیطی اختلاف معنیدار آماری در سطح پنج درصد وجود دارد.
فرضیه اول تحقیق حاضر به دنبال بررسی این بود که آیا بعد انسانمحوری اخلاق زیست محیطی بر بعد زیست بوم محوری تاثیر دارد یا خیر؟ طبق نتایج مشخص شد که بعد انسانمحوری بر روی زیستبوم محوری دارای اثر مستقیم معنیدار در سطح یک درصد است؛ بنابراین فرض اول تحقیق مورد تایید قرار میگیرد و میتوان گفت که با 99 درصد اطمینان انسانمحوری دانشجویان بر زیستبوم محوری آنان تاثیر مثبت دارد.
با توجه به این اهمیت، مطالعه حاضر سطح اخلاق زیست محیطی و ارتباط میان ابعاد مختلف آنرا دربین دانشجویان کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی مورد بررسی قرار داد.
وجود رابطه معنیدار و همسو بین ابعاد مختلف اخلاق زیستمحیطی نشاندهنده این است که میتوان با افزایش سطح حتی یکی از ابعاد اخلاق زیستمحیطی، ابعاد دیگر را نیز بهبود بخشید.