چکیده:
علیم و تربیت به سبب کارکردهای گوناگون علمی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، همواره به عنوان موضوعی مهم و ابزاری کارآمد برای رشد و توسعه همهجانبه ملتها در نظر گرفته شده است. یکی از کارکردهای مهم این نهاد، تربیت مدنی است که هدف آن آمادهسازی فراگیران برای مشارکت در تحولات اجتماعی است. یکی از مقولههای تربیت مدنی، پرورش سیاسی است که هدف آن جامعهپذیری سیاسی، آمادهسازی فراگیران برای مشارکت سیاسی، و انتقال ارزشها، نگرشها و رفتارهای سیاسی به نسل نو است.
اسلام به عنوان یک مکتب فکری دارای رهنمودها و دلالتهایی برای تربیت مدنی و سیاسی است. این مقاله درصدد است ابعاد گوناگون پرورش مدنی - سیاسی را از دیدگاه اسلام بررسی و رهنمودهایی علمی و عملی در این رابطه ارائه کند.
خلاصه ماشینی:
تربيت مدني از ديدگاه اسلام: رويكردي به پرورش سياسي دكتر رحمتاله مرزوقي عضو هيأت علمي دانشكده علومتربيتي و روانشناسي دانشگاه شيراز چكيده تعليم و تربيت به سبب کارکردهاي گوناگون علمي، اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي، همواره به عنوان موضوعي مهم و ابزاري کارآمد براي رشد و توسعه همهجانبه ملتها در نظر گرفته شده است.
بنابراين ميتوان گفت كه نظام آموزش و پرورش در بعد جامعهپذيري و تربيت سياسي داراي كاركردهايي همچون سياسي كردن نسل نو، وابسته كردن آنها به نظام سياسي، ارائه آگاهي سياسي، كمك به مشاركت سياسي آنها و مانند اينها را دارد.
به عبارت ديگر آموزش و پرورش سعي ميكند تا با استفاده از فرآيند تربيت سياسي، علاوه بر انتقال گرايشها و الگوهاي فكري و رفتارهاي خاص كه در چارچوب سنتهاي socialization civic Education political socialization رايج سياسي هستند، نقش انتقال اقتدار سياسي و عضوگيري براي نظام سياسي و حكومت را نيز ايفاء نمايد، (علاقهبند، ص 108).
به اين معني كه ساختار و محتواي تعليم و تربيت، به گوناگوني جوامع و حكومتها بستگي دارد و هر جامعهاي سعي ميكند تا با توجه به مقتضيات خود، نسل نو و افراد را در تمامي ابعاد فكري، علمي، اخلاقي، مذهبي، عاطفي، اجتماعي و سياسي پرورش دهد.
يعني نظام سياسي هر جامعه بر چگونگي تدوين سياستهاي آموزش و پرورش اعمال نفوذ ميكند و از طرف ديگر نظام آموزشي نيز از طريق بازدهي خود و نقشي كه در تربيت، كنترل و ايجاد تغييرات اجتماعي دارد بر روي نظام سياسي تأثير ميگذارد.